Ένα όχι και τόσο διεθνώς πολυσυζητημένο εικαστικό έργο είναι αυτό της Sophie Graniou. Η γεννημένη στη Γαλλία και με βάση τις Βρυξέλλες καλλιτέχνιδα αποτελεί ένα κομμάτι της σύγρονης καλλιτεχνικής σκηνής από εκείνα που πρέπει να υπάρχουν παράλληλα με το star system των παγκοσμίως εδραιωμένων καλλιτεχνών. Τον προηγούμενο μήνα, τα έργα της εξέθετε ο χώρος the | anyspace | whatever στις Βρυξέλλες.

Η έκθεση Lines of Thought που φιλοξενείται τώρα στο Parasol Unit στο Λονδίνο θεματοποιεί τη γραμμή μέσα από τα έργα σύγχρονων καλλιτεχνών. Κατά βάση μινιμαλιστική και με έντονη την παρουσία εγκαταστάσεων, αμφιταλαντεύεται μεταξύ ψυχρής και συγκρατημένης ευθύτητας, περιπλανητικών καμπυλών αλλά και έντονων πλεγμάτων.

Το ρήμα «γκουγκλάρω» επιβεβαιώνει το ρόλο του παντογνώστη της πληροφορίας με τον οποίο η μηχανή αναζήτησης google έχει ταυτιστεί. Η σκέψη του να βάλεις κάτι στο google μοιάζει να είναι τόσο φυσική όσο φαντάζομαιότι θα ήταν και η σκέψη των αρχαίων όταν ανέτρεχαν στη θέση του ήλιου για να καταλάβουν την ώρα. Το Google Art Project είναι μία online εφαρμογή με την οποία ο χρήστης μπορεί δωρεάν να πλοηγείται στις μόνιμες συλλογές διεθνώς γνωστών μουσείων όπως η Tate Britain, το MΟΜΑ, το Μουσείο Βαν Γκογκ, το Reina Sofia και η Γκαλερί Ουφίτσι. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να βλέπει έργα σε υψηλή ανάλυση, να ζουμάρει σε αυτά και να μαθαίνει πληροφορίες για αυτά. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα εικονικής πλοήγησης στο χώρο των μουσείων με δυνατότητες αναζήτησης και εξατομίκευσης.

---

Ακόμα μία από τις άπειρες εφαρμογές του ίντερνετ που υπάρχει για να κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη και να προσφέρει δωρεάν πρόσβαση σε βασικό και ασυναγώνιστης σημασίας πολιτιστικό υλικό. Η αλήθεια είναι αυτή.

Αλλά ας πάμε παρακάτω. Τα έργα τέχνης εμφανίζονται σαν κομμάτια μιας βάσης δεδομένων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσεγγίζοντας περισσότερο μία πλαισίωση αρχείου παρά επιμελλημένης έκθεσης. Από τη μία κάτι τέτοιο φαίνεται να ανταποκρίνεται με μεγάλη ειλικρίνεια στις σημερινές συνθήκες κατανάλωσης κουλτούρας, όπου το αρχειακό υλικό γενικώς τείνει να αντικαθιστά την εμπειρία της επαφής με οποιουδήποτε είδους πρωτότυπο – στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για τη θέαση του έργου στους τοίχους του μουσείου.

Πώς θα μπορούσε άλλωστε να μην ισχύει κάτι τέτοιο όταν πλέον η φύση του αρχείου έχει παρεισφρήσει στην ίδια τη φύση της τέχνης και όταν η καλλιτεχνική παραγωγή σε πολλές περιπτώσεις ταυτίζεται με τη δημιουργία αρχείου; Σε τέτοιες περιπτώσεις, όμως, βλέπουμε συχνά μία κριτική, πειραματική ή και ποιητική μεταχείριση της λειτουργίας του αρχείου μέσα στην τέχνη ενώ η αρχειακή ατμόσφαιρα του Google Art Project φαίνεται να προτάσσει μία πλαισιοποίηση στυγνής χρηστικότητας, στραγγίζοντας και όχι μεταμορφώνοντας την τέχνη της οποίας ουσιαστικά αποτελεί αρχείο.

www.googleartproject.com

Την Παρασκευή 9 Μαρτίου 2012 παρακολούθησα την ομιλία του Νιγηριανού (με έδρα τη Νέα Υόρκη και το Μόναχο) επιμελητή και θεωρητικού Okwui Enwezor, με τίτλο «Civitas, Citizenship, Civility – Τέχνη και φαντασία στην κοινωνία των πολιτών», στα πλαίσια του φεστιβάλ MP6 στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Δυστυχώς, όμως, αποσπασματικά, διότι το 90% της ομιλίας το είδα σε οθόνη στο διάδρομο εκτός της αίθουσας της διάλεξης λόγω πληρότητας αλλά ίσως και κάποιας αδράνειας του προσωπικού του ιδρύματος. Ήμουν όμως μέσα στην αίθουσα σε ολόκληρο το κομμάτι των ερωτήσεων του κοινού προς τον Enwezor, τη συζήτησή του με την Λιβανέζα καλλιτέχνιδα (με έδρα το Λονδίνο και το Βερολίνο), Mona Hatoum, και τις ερωτήσεις προς εκείνη.

«Είναι ακριβώς όσο παράλογο είναι και η τραπεζική κρίση» έχει δηλώσει ο Γκέρχαρντ Ρίχτερ αναφερόμενος στα ποσά εκατομμυρίων που οι αγοραστές διαθέτουν στις δημοπρασίες για να αποκτήσουν τα έργα του.

Κάποιος μπορεί να έλεγε ότι η τέχνη του διακατέχεται από μία απροσδιόριστη σκοτεινότητα έστω και όταν αναφέρεται κανείς στις πολύχρωμες συνθέσεις του από οριζόντιες ρίγες.

Η νέα έκθεση του καλλιτέχνη με τίτλο Panorama η οποία, αφού επισκέφτηκε για 6 μήνες την Tate Modern του Λονδίνου, βρίσκεται τώρα στη Neue Nationalgalerie του Βερολίνου και από τον Ιούνιο θα φιλοξενηθεί στο Centre Georges Pompidou στο Παρίσι.

Λίγες είναι οι περιπτώσεις στην Ελλάδα όπου στο χώρο των εικαστικών συναντάμε εναλλακτικά, αλλά και υψηλού επιπέδου, μονοπάτια παραγωγής και διανομής σύγχονης τέχνης. Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρία Lo & Behold είναι ταυτόχρονα και μία καλλιτεχνική πλατφόρμα που παρακάμπτει την κατεξοχήν δομή της αγοράς της τέχνης, γνωστή και ως γκαλερί, αλλά και άλλες εξίσου γνωστές δομές.

Όταν ξεκίνησα να παρακολουθώ την περφόρμανς Αυλές της Γεωργίας Σαγρή που έλαβε χώρα την προηγούμενη εβδομάδα στα πλαίσια της έκθεσής της καλλιτέχνιδος στη γκαλερί Μελάς - Παπαδοπούλου, δεν μπορούσα να σταματήσω να προσπαθώ να μαντέυω εάν τα δρώμενα που εκτυλίσσονταν μπροστά μου ήταν επιτόπιοι αυτοσχεδιασμοί ή κινούνταν από κάποιο προσχεδιασμένο σενάριο.