Με τη «Νύχτα της Ιγκουάνα» ο Γουίλλιαμς κλείνει το 1961 τη σειρά των μεγάλων θεατρικών επιτυχιών του, που είχε ξεκινήσει με το «Γυάλινο κόσμο» το 1945. Στο έργο αυτό ο Γουίλλιαμς συνθέτει μια επιτομή της θεματολογίας και της φιλοσοφίας της όλης δημιουργίας του, ενώ συγχρόνως αναπτύσσει τις καταλήξεις της ζωής γνωστών ηρώων του από προηγούμενες δημιουργίες. «Η Νύχτα της ιγκουάνα» μπορεί να θεωρηθεί ως το τελευταίο κεφάλαιο μιας λαμπρής σταδιοδρομίας, καθώς συνεχίζει και ολοκληρώνει προσφιλή θέματα και προβληματισμούς του συγγραφέα.

Οι θεατές έχουν την ευκαιρία ν' ανακαλύψουν τα κλειδιά του δημιουργού του γυάλινου κόσμου του, όπου κυριαρχούν η στέρηση, η μοναξιά, η ασέλγεια, ο αλκοολισμός και η παράνοια. Σ' αυτό το κολασμένο τοπίο, που δημιούργησε ο Γουίλλιαμς μέσα από τις διαστροφές του, ο συγγραφέας δείχνει για μια ακόμη φορά να σταυρώνεται ανάμεσα στο φόβο και στο έλεος σ' έναν κόσμο οδυνηρό αλλά και ηδονικό.
Αξίζει να σημειωθεί πως το έργο παρουσιάστηκε στην Αθήνα μόνο μία φορά, το 1964, από το Θέατρο Τέχνης σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν.
Η εταιρεία θεάτρου Υπερίων ιδρύθηκε το 2010 από τον Αλέξανδρο Κοέν. Την ίδια χρονιά παρουσίασε στο Θέατρο Αργώ σε πανελλήνια πρώτη το έργο του Τεννεσσή Γουίλλιαμς «Όχι για αηδόνια» και την επόμενη χρονιά στο ίδιο θέατρο το «Πολύ κακό για το τίποτα» του Γουίλλιαμ Σαίξπηρ. «Η νύχτα της ιγκουάνα» είναι η τρίτη της παραγωγή.

- Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την υπόθεση; Τι συμβολίζει η Ιγκουάνα;

Το έργο παρακολουθεί έξι διαφορετικούς χαρακτήρες σ' έναν παράξενο τόπο: τη ζούγκλα του Μεξικού του 1940. Στο ξενοδοχείο CostaVerde συναντιούνται οι ήρωες του έργου, που όλοι έχουν ένα κοινό: την έλλειψη πίστης. Δεν έχουν να πιαστούν από κάτι για να μπορέσουν να συνεχίσουν. Μια γεροντοκόρη ζωγράφος που περιφέρεται ανά τον κόσμο έχοντας μαζί της τον αιωνόβιο ποιητή παππού της που προσπαθεί εδώ και είκοσι χρόνια να γράψει καινούργιο ποίημα, ένας ιερέας που τον καθαίρεσαν για ασέλγεια και αίρεση, η διευθύντρια του ξενοδοχείου προσφάτως χήρα και με έντονη σεξουαλικότητα, μια «άστατη» πιτσιρίκα και η καταπιεστική δασκάλα της. Η νύχτα αυτή θα σταθεί μοιραία στη ζωή τους. Μετά απ' αυτή τη νύχτα τίποτα δε θα είναι πια ίδιο. Στο μέρος αυτό με τις έντονες εναλλαγές του καιρού οι ήρωες θα λυτρωθούν. Με την απελευθέρωση της ιγκουάνα (που έχουν δεμένη οι Μεξικανοί για να τη φάνε) είναι σαν να «λύνονται τα μάγια» για τους ήρωες. Την ψυχή του κάθε ήρωα... προφανώςαυτό συμβολίζει η δεμένη ιγκουάνα.

- Είναι «Η νύχτα της Ιγκουάνα» το σημαντικότερο έργο του Τεννεσσή Γουίλλιαμς; Είναι το έργο αυτό κατά κάποιο τρόπο η συνέχεια του «Γυάλινου κόσμου»;

Ο συγγραφέας συνήθιζε να λέει πως το έργο αυτό ήταν το σημαντικότερο για τον εγωισμό του, επειδή κατάφερε μέσα απ' αυτό να πει όλα όσα προσπαθούσε να πει με τα προηγούμενα έργα του. Άλλωστε με την «Ιγκουάνα» ολοκληρώνει τον ένδοξο συγγραφικό του κύκλο που άρχισε το 1944 με την πρώτη του εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία το «Γυάλινο κόσμο». Οι θεατές που έχουν ασχοληθεί έστω και λίγο μαζί του εύκολα θ' αναγνωρίσουν κάποιους απ' τους χαρακτήρες του «Γυάλινου» στην «Ιγκουάνα». Ασφαλώς πιο ώριμους και ασφαλώς πιο τσακισμένους απ' τα χρόνια. Η Χάννα είναι ίσως η Λώρα σε μεγαλύτερη ηλικία και ο Σάννον είναι ο Τομ ύστερα απ' τις αποτυχημένες περιπλανήσεις του.

- Από πού εμπνέεται ο Γουίλλιαμς; Ποιος χαρακτήρας από τους βασικούς ρόλους, θεωρείτε ότι είναι ο πιο γοητευτικός και γιατί;

Είναι γνωστό πως ο Γουίλλιαμς είναι εξαιρετικά αυτοβιογραφικός. Πίσω απ' το Σάννον αναγνωρίζουμε τον θολωμένο και σε τέλμα τη δεκαετία του 1960 Τεννεσσή, πίσω απ' τη Χάννα την αδερφή του Ρόουζ και πίσω απ' τον γηραιό Τζόναθαν Κόφφιν τον παππού του. Πιστεύω πως ακόμα και ο πιο ψύχραιμος θεατής θα βρει να ταυτιστεί με κάποιον απ' τους τρεις βασικούς ήρωες. Ο λόγος: είναι και οι τρεις φτιαγμένοι απ' την ύλη της ανθρώπινης φύσης. Να το στοιχείο που τους κάνει γοητευτικούς – σχεδόν σαγηνευτικούς: η οικειότητα που νιώθει μαζί τους όποιος τους αφουγκραστεί.

- Τι σχέση έχουν μεταξύ τους τα πρόσωπά αυτά; Με μια πρώτη ματιά παρατηρούμε σαν συνεκτικό στοιχείο τη σεξουαλικότητα.Τι άλλο;

Ναι, η σεξουαλικότητα –ή η βαθιά έλλειψή της: το ίδιο είναι– είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό τους. Εκτός απ' αυτό, όμως, νομίζω πως όλοι οι ήρωες συναντώνται στην αποτυχημένη τους προσπάθεια να επικοινωνήσουν με τους άλλους. Παλεύουν εναγώνια να συναντηθούν, αλλά μάταια. Νομίζω, η φράση του Σάννον «όλοι έχουμε ανάγκη από ανθρώπινη επαφή» είναι πολύ χαρακτηριστική και με συγκινεί απίστευτα. Σ' αυτό τον άγνωστο τόπο, όμως, νομίζω, καταφέρνουν να επικοινωνήσουν. Και δεν είναι τυχαίο πως ο Γουίλλιαμς τους τοποθετεί σ' ένα ξενοδοχείο: στον κατεξοχήν τόπο ευκαιριακών συναντήσεων, όπου οι άνθρωποι ξέρουν πως δε θα ξαναδούν ο ένας τον άλλον, οπότε μιλούν ελεύθερα για τα πραγματικά τους συναισθήματα.

- "Είμαστε καταδικασμένοι σε μια μοναχική φυλακή μέσα στο ίδιο μας το δέρμα", είχε πει ο Γουίλλιαμς. Ποιο είναι το αντίδοτο, κατά τη γνώμη σας;

Ναι, η υπέροχη αυτή φράση είναι απ' τον «Ορφέα στον Άδη», αλλά αφορά και στο δικό μας έργο. Μονάχα η εξωστρέφεια, νομίζω, είναι η λύση. Να επιτρέψεις στον διπλανό σου να μάθει για σένα: τις ανησυχίες σου, τους ενθουσιασμούς σου και κυρίως τις ήττες σου. Βρίσκω εξαιρετικά γενναιόδωρο τον άνθρωπο που παραδέχεται τις αδυναμίες του μπροστά σε άλλους και αποφασίζει να συμπλεύσει μαζί τους. Να, το «μαζί»... αυτό, νομίζω, είναι η μοναδική λύση. Εγώ τουλάχιστον αυτό προσπαθώ να πετυχαίνω στη ζωή μου: πάντα «μαζί» και ποτέ μόνος. Όχι πως το καταφέρνω πάντα, βέβαια...

- Τι σχέση έχει το υποσυνείδητο με τη «Νύχτα της Ιγκουάνα»;

Άμεση. Ο Γιουνγκ στη θεωρία του για το υποσυνείδητο κάνει συχνά λόγο για τη σκιά, η οποία είναι ουσιαστικά η αρνητική πλευρά της προσωπικότητάς μας, οι άσχημες πλευρές του χαρακτήρα μας που προσπαθούμε να κρατάμε κρυφές. Η σκιά, που είναι μέρος του υποσυνείδητου, εμφανίζεται στην «Ιγκουάνα» με τη μορφή του στοιχειού. Ο Γουίλλιαμς θεωρεί πως αυτό το στοιχειό είναι η αιτία των βασανιστηρίων που περνούν οι ήρωές του. Όσο κι αν καταπιέζουμε στο υποσυνείδητο τις παρορμήσεις μας, αυτές καθόλου δεν εξαφανίζονται. Εξακολουθούν να ζουν μέσα μας και ξεπετάγονται σε ακραίες στιγμές με καταστροφικές συνέπειες. Και ο Σάννον και η Χάννα βασανίζονται από τέτοια στοιχειά, από τέτοιες σκοτεινές πλευρές – που εξάλλου τους καθιστούν και άκρως γοητευτικούς. Ναι, το σκοτάδι είναι πολύ σαγηνευτικό.

- Οι χαρακτήρες του έργου φαίνονται τόσο απορροφημένοι από τα προσωπικά τους προβλήματα, ώστε ν' αγνοούν τα τεκταινόμενα της εποχής (αρχή β' παγκόσμιου πολέμου). Πόσο αλήθεια μπορεί να είναι αυτό σήμερα;

Δεν ξέρω κατά πόσο είναι δυνατόν αυτό σε εποχές σαν τη δική μας. Δε θεωρούσα τον εαυτό μου τον πλέον ευαισθητοποιημένο σε κοινωνικά ζητήματα. Όμως, μέσα απ' την ενασχόλησή μου με το θέατρο αποφάσισα πως αξίζει να μπαίνουμε στον κόπο του άλλου, άρα και στον κόπο ολόκληρης της κοινωνίας. Άλλωστε στη συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας αυτό είναι μονόδρομος. Οι συγκυρίες μάς έχουν φέρει σε τόσο ακραίο σημείο που αντιλαμβάνεσαι πως το κλείσιμο στο καβούκι μας δεν οδηγεί πουθενά.

- Ποια είναι η πιο μεγάλη «αμαρτία» που ταλανίζει την ανθρωπότητα, κατά τη γνώμη σας;

Παραμεγάλωσε το Εγώ μας. Σας είπα, πιστεύω πολύ στο Μαζί. Και αυτό δουλεύω μέσα μου. Είναι η μόνη λύση, νομίζω.

«Η νύχτα της Ιγκουάνα» παίζεται κάθε Κυριακή στις 6μμ, Δευτέρα και Τρίτη στις 9μμ στο Θέατρο Αργώ (Ελευσινίων 15, μετρό Μεταξουργείο, τηλ: 210-5201.684).
Παίζουν: Κερασία Σαμαρά, Βασίλης Μπισμπίκης, Νεκταρία Γιαννουδάκη, Νίκος Κάπιος, Ιωάννα Αγγελίδη, Εύη Νταλούκα.
Δείτε το Δ.Τ. εδώ.