Η «Όπερα της Βαλίτσας» είναι μια ευέλικτη και αεικίνητη παραγωγή όπερας, η οποία παρουσιάζεται σε απρόσμενους χώρους, με συνοδεία πιάνου και με τους καταξιωμένους πρωταγωνιστές της ΕΛΣ και πραγματοποιείται με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ταξίδι προς το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος».

Η νέα παραγωγή της «Όπερας της Βαλίτσας» διηγείται την ιστορία του Ισπανού ευγενούς Ντον Τζοβάννι, του βλάσφημου άντρα που οι άνδρες θαυμάζουν για το θάρρος του και οι γυναίκες για τη σκανδαλώδη φήμη του. Ο Ντον Τζοβάννι μοιάζει ένας άνθρωπος χωρίς αισθήματα, χωρίς συμπόνια, χωρίς αίσθηση του δικαίου. Ταυτόχρονα όμως ενσαρκώνει τις αξίες του Διαφωτισμού και του ορθού λόγου, του ανθρώπου που είναι κύριος του εαυτού του και των επιθυμιών του, που ορίζει τη μοίρα του και δεν στέκεται πλέον με φόβο απέναντι στο Θεό.
Η σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη σκιαγραφεί τα περίπλοκα κίνητρα των ηρώων τους οποίους βγάζει από το ροκοκό κάδρο που ορίζει το λιμπρέτο και τους τοποθετεί στη σημερινή εποχή. Ο σκηνοθέτης έχει παρουσιάσει δουλειές του στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στο Φεστιβάλ Αθηνών, στη βερολινέζικη Neuköllner Oper, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στην Όπερα Θεσσαλονίκης, στις Όπερες των Ζητιάνων κ.α. Η «Όπερα της Βαλίτσας» ξεκίνησε το 2011 από την Εθνική Λυρική Σκηνή σαν μια καλλιτεχνική δράση που είχε κύριο σκοπό να συναντήσει και να γοητεύσει ένα νέο κοινό, μυώντας το στο μαγικό κόσμο της όπερας και του λυρικού ρεπερτορίου. Η παραγωγή της «Όπερας της Βαλίτσας» είναι ευέλικτη και ταξιδεύει σε απρόσμενους χώρους (πνευματικά κέντρα, μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχαιολογικούς χώρους) με τη συνοδεία των εξαιρετικών τραγουδιστών της ΕΛΣ, με ένα πιάνο αντί για ορχήστρα και όλα της τα σκηνικά... μέσα σε μια βαλίτσα.
Οι πρώτες παραστάσεις πραγματοποιούνται σε Δήμους της Αττικής (έχουν ήδη δοθεί με μεγάλη επιτυχία παραστάσεις στις 11/12 στο Χαϊδάρι, στις 29/12 στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στις 23/1 στο Χαλάνδρι, στις 27/2 στην Ηλιούπολη, στις 6/3 στο Περιστέρι, στις 20/3 στη Μεταμόρφωση, στις 27/3 στον Άλιμο, στις 2/4 στην Πεύκη, στις 9/4 στο Κορωπί, στις 30/4 στη Νίκαια, στις 30/5 στα Καλύβια, την 1/6 στα Σπάτα και ακολουθούν στις 27/6 στη Μάνδρα, στις 29/6 στα Μέγαρα, στις 2/7 στο Μαρούσι, στις 6/7 στην Πεντέλη, ενώ στη συνέχεια η «Όπερα της Βαλίτσας» θα περιοδεύσει σε όλη την Ελλάδα.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Αλέξανδρος Ευκλείδης σημειώνει:
«Ο Ντον Τζοβάννι ανήκει στον στενό πυρήνα του φανταστικού μουσείου αριστουργημάτων του σύγχρονου Δυτικού πολιτισμού, κάπου ανάμεσα στην Καπέλα Σιξτίνα, την Θεία Κωμωδία, το Έγκλημα και τιμωρία, την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν και το Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ. Ωστόσο, παρόλο το μεγαλείο με το οποίο τον έχουμε επενδύσει, ο Ντον Τζοβάννι γράφτηκε για μια σκηνή εξαιρετικά μικρών διαστάσεων και ως κωμωδία. Η σμίκρυνση των μεγεθών και η επιστροφή στον κωμικό χαρακτήρα του έργου υπήρξαν, στην παράσταση της «Όπερας της Βαλίτσας» οι δύο βασικοί στόχοι, μέσα από τους οποίους αναδεικνύονται στοιχεία του έργου, που ο συνήθης γιγαντισμός των παραστάσεων υποβαθμίζει. Αν και χρειάστηκε να παραλείψουμε μεγάλο μέρος του μουσικού υλικού, για να φτάσουμε σε μία λογική για τις συνθήκες διάρκεια, τα μουσικά επιχειρήματα του Μότσαρτ φτάνουν ατόφια στον θεατή. Η παράστασή μας δεν είναι από αυτές που έχουν άποψη για το έργο. Επιχειρούμε περισσότερο να αναδείξουμε τα κίνητρα των χαρακτήρων που περιστοιχίζουν την αδιαμφισβήτητα κεντρική μορφή του έργου, τον Ντον Τζοβάννι. Ο Μότσαρτ, με το μνημειώδες μουσικοθεατρικό του χιούμορ, προίκισε τα πρόσωπά του με έναν αδιανόητο πλούτο χαρακτηρολογικών λεπτομερειών, τις οποίες επιχειρούμε να διαβάσουμε με παιγνιώδη τρόπο, συμπληρώνοντας στην ευαισθησία του 18ου αιώνα δικές μας πινελιές, αναγνωρίσιμες στον σημερινό θεατή. Η παράστασή μας, επίσης, δεν συνδιαλέγεται με τη μεταφυσική, όπως συχνά συμβαίνει σε παραστάσεις του έργου. Διαβάζει τους χαρακτήρες στο εδώ και στο τώρα κι ήταν αυτός ο λόγος που θελήσαμε να τους βγάλουμε από το ροκοκό τους κάδρο για να τους προσγειώσουμε στη σύγχρονη εποχή: όχι για να τους οικειοποιηθούμε, αλλά για να τους καταλάβουμε».
Η παράσταση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ταξίδι προς το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», το οποίο συνεχίζεται και επισκέπτεται επιπλέον δήμους στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Μοναδικός στόχος του προγράμματος είναι να εμπνεύσει και να ενημερώσει το κοινό σχετικά με το μεγάλο έργο που πρόκειται, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, να θέσει σε νέες βάσεις τη σχέση των σύγχρονων πολιτών της χώρας με την Παιδεία, τον Πολιτισμό, αλλά και το Αστικό Πράσινο.
Το Πρόγραμμα «Ταξίδι προς το ΚΠΙΣΝ» υλοποιείται με την αποκλειστική στήριξη του ΙΣΝ, από το ΚΠΙΣΝ σε συνεργασία με την ΕΛΣ (www.nationalopera.gr) την EBE (www.nlg.gr), τον οργανισμό Future Library (www.futurelibrary.gr) και την περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς (www.wwf.gr). Είναι η πρώτη φορά που οι τρεις λειτουργικές πτυχές του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αναφορικά με την καλλιτεχνικές προοπτικές της ΕΛΣ στις νέες εγκαταστάσεις, την κοινωνική διάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης και την περιβαλλοντική ταυτότητα του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος θα συναντηθούν σε κοινές δράσεις και θα έρθουν σε διάλογο.

O Nτον Τζοβάννι με μια ματιά

[Ο συνθέτης] Οι περισσότεροι αισθανόμαστε μεγάλη οικειότητα με τον Μότσαρτ, ίσως επειδή σε πρώτο επίπεδο αρκετές συνθέσεις του ηχούν ευχάριστα. Ωστόσο, οι παρεξηγήσεις -που έχουν αποκτήσει ισχύ κοινών τόπων- έχουν πλάσει μια εικόνα αρκετά διαφορετική από την πραγματικότητα. Ήδη από τον 19ο αιώνα, στο πλαίσιο αγιοποίησης του συνθέτη, ξεκίνησαν παραποιήσεις που αλλοίωσαν ακόμα και το όνομά του. Έτσι υιοθετήθηκε το πομπώδες Αμαντέους, που ο ίδιος χρησιμοποιούσε σπάνια και μόνο αστειευόμενος , αντί του Αμαντέ (Αmadé) ή του Αμαντέο (Amadeo), με τα οποία υπέγραφε συνήθως. Μέχρι τις μέρες μας οι στρεβλώσεις διαιωνίζονται μέσα από δημοφιλείς αναγνώσεις, π.χ. κινηματογραφικές ταινίες. Σήμερα πλέον δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μότσαρτ υπήρξε ένας διανοούμενος, μια από τις σημαντικότερες, τις πιο ανήσυχες και ενδιαφέρουσες προσωπικότητες της εποχής του: ήταν χαρισματικός, ευαίσθητος, με υψηλά ιδανικά. Η σύγχρονη μουσικολογική έρευνα προσθέτει καθημερινά ψηφίδες σε ένα πορτρέτο στο οποίο διαρκώς αποκαλύπτονται νέες, όλο και πιο συναρπαστικές όψεις.
[Το έργο] Ο Ντον Τζοβάννι έχει δύο πράξεις. Το ποιητικό κείμενο του Λορέντσο ντα Πόντε βασίστηκε σε προγενέστερο του Τζοβάννι Μπερτάτι για την όπερα του Τζουζέππε Γκατσανίγκα Ντον Τζοβάννι ή Ο πέτρινος συνδαιτυμόνας, που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Βενετία το 1787. Η υπόθεση αφορά τις ερωτικές περιπέτειες του ακόλαστου Ισπανού ευγενούς Ντον Τζοβάννι. Σε μια από αυτές αποπειράται να βιάσει την Ντόννα Άννα. Προσπαθώντας να διαφύγει, σκοτώνει τον πατέρα της. Τότε αυτός έρχεται να πάρει εκδίκηση από τον κόσμο των νεκρών. Καθώς ο Ντον Τζοβάννι δεν μετανοεί για όσα έχει πράξει, οδηγείται στην Κόλαση. Η όπερα ολοκληρώνεται με το αυτονόητο για την εποχή ηθικό δίδαγμα.
[Πρεμιέρες] Ο Ντον Τζοβάννι ακούστηκε για πρώτη φορά στην Πράγα στις 29 Οκτωβρίου 1787. Για τη βιεννέζικη πρεμιέρα (7 Μαΐου 1788) ο Μότσαρτ προσάρμοσε την παρτιτούρα στους νέους τραγουδιστές, συνέθεσε επιπροσθέτως ορισμένα μουσικά μέρη και αφαίρεσε άλλα. Σήμερα η όπερα δίδεται συνήθως σε μορφή που συνδυάζει τις δύο εκδοχές. Η Εθνική Λυρική Σκηνή περιέλαβε τον Ντον Τζοβάννι στο ρεπερτόριό της στις 20 Μαρτίου 1962• η μουσική διεύθυνση της παράστασης ήταν του Αντίοχου Ευαγγελάτου. Η εκδοχή που παρουσιάζεται στην παράσταση της «Όπερας της βαλίτσας» είναι συντομευμένη.

• Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Ευκλείδης
• Σκηνικά: Βασιλική Παπαδοπούλου / Κοστούμια: Νατάσσα Δημητρίου
• Φωτισμοί: Σπύρος Τζώρας
• Μουσικολογική επιμέλεια: Δημήτρης Γιάκας
• Πιάνο: Φρίξος Μόρτζος

Διανομή

• Ντον Τζοβάννι: Διονύσης Σούρμπης
• Διοικητής/Μαζέττο: Γιώργος Ρούπας
• Ντόννα Άννα: Μαρία Μητσοπούλου
• Ντον Οττάβιο: Νίκος Στεφάνου
• Ντόννα Ελβίρα: Έλενα Κελεσίδη
• Λεπορέλλο: Χάρης Ανδριανός
• Tσερλίνα: Δέσποινα Σκαρλάτου

Πληροφορίες
'Οπερα της βαλίτσας
Βόλφγκανγκ Αμαντέ Μότσαρτ, ΝΤΟΝ ΤΖΟΒΑΝΝΙ

Σάββατο 21 Ιουνίου 2014
Ευρωπαϊκή Ημέρα της Μουσικής

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Ηρώων Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς, τηλ.: 210 4936680, 210 4838374

Ώρα έναρξης: 20.00
Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας τα οποία θα ξεκινήσουν να διανέμονται μία ώρα πριν την έναρξη της παράστασης, στην είσοδο του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά
Με δωρεά από το: www.SNF.org

Επόμενη εκδήλωση
Όπερα της βαλίτσας με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Βόλφγκανγκ Αμαντέ Μότσαρτ, ΝΤΟΝ ΤΖΟΒΑΝΝΙ

Παρασκευή 27 Ιουνίου 2014
Θερινός Κινηματογράφος "Άστρον"
[Βασ. Λιάσκου 4, Μάνδρα Αττικής, τηλ.: 210 5555311]

Ώρα έναρξης: 21.00 / Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας τα οποία θα ξεκινήσουν να διανέμονται μια ώρα πριν την έναρξη της παράστασης, στην είσοδο του Θερινού Κινηματογράφου "Άστρον"