Από τις 27 Ιουνίου έως τις 3 Ιουλίου στη θερινή αίθουσα «Λαΐς» της Ταινιοθήκης, θα προβληθούν έντεκα μεγάλου και έντεκα μικρού μήκους ταινίες, σε ένα πρόγραμμα που φιλοδοξεί να αναδείξει χωρίς προκαταλήψεις τις σημαντικότερες τάσεις του σύγχρονου βραζιλιάνικου κινηματογράφου: την αστείρευτη δίψα του για πειραματισμό, την προσωπική αναζήτηση των νέων δημιουργών του και την αντιπρότασή του στις μεγάλες αμερικανικές παραγωγές.
Ταινία Έναρξης
Φέτος, το cineBRatenas 2013 ανοίγει με την ταινία "Στην άκρη του δρόμου / À beira do caminho" (2012, 102'). Ένα υπαρξιακό road movie από τον πρώην φωτογράφο (και σκηνοθέτη της μεγάλης επιτυχίας Οι δυο γιοί του Φρανσίσκο), Breno Silveira (Μπρένο Σιλβέιρα), ο οποίος εδώ – σαν να «συνεχίζει» από εκεί που τέλειωνε ο Τελευταίος σταθμός του Βάλτερ Σάλλες -, κινηματογραφεί μια ελεγεία για τις ανατροπές που προκύπτουν σε μια διαδρομή από το θαύμα μιας απροσδόκητης συνάντησης.
Οι ταινίες του Προγράμματος
Μεγάλου μήκους
Τρεις από τους σκηνοθέτες των ταινιών μεγάλου μήκους που θα προβληθούν κάνουν το ντεμπούτο τους στη μυθοπλασία μεγάλου μήκους: ο πρώην κριτικός και ντοκιμαντερίστας Kleber Mendonça Jr. (Κλέμπερ Μεντόνσα υιός) συνθέτει μια εξαιρετικά πρωτότυπη μελέτη της καθημερινότητας και της ασφάλειας στο Ήχοι από τα πέριξ / Som ao redor (2012, 131'). Σημειώστε πως την ταινία Ήχοι από τα πέριξ, θα προλογίσει ο Γιάγκος Αντίοχος, κριτικός κινηματογράφου στο περιοδικό Αθηνόραμα. Ο μουσικός Oswaldo Montenegro (Οσβάλντο Μοντενέγκρο) διερευνά τις σχέσεις καλλιτεχνικής δημιουργίας και ιδεολογίας στο νεανικό Λέο και Μπία / Leo e Bia (2010, 97') και ο πρώην διαφημιστής Afonso Poyart (Aφόνσο Πογιάρτ) μπαίνει δυναμικά στο χώρο του «εμπορικού» σινεμά με ένα μεταλλαγμένο δημοφιλές είδος: το ποπ φιλμ νουάρ Δυο τρυγόνια / Dois coelhos (2012, 108').
Σε όσους παρακολουθούν πιο συστηματικά τον σύγχρονο βραζιλιάνικο κινηματογράφο, οι υπόλοιποι δημιουργοί των ταινιών του προγράμματος είναι πιο γνώριμοι. Ο Selton Mello (Σέλτον Μέλλο), χαρισματικός πρωταγωνιστής πολλών πρόσφατων σημαντικών ταινιών, στη δεύτερη ταινία του ως σκηνοθέτης, Ο παλιάτσος / O palhaço (2011, 88'), ρίχνει ένα ευαίσθητο και μελαγχολικό βλέμμα στον μικρόκοσμο μιας ομάδας τσιρκολάνων σε περιοδεία. Ο Beto Brant (Μπέτο Μπραντ), σε συνεργασία με τον Ρενάτο Σιάσκα, σκηνοθετεί ένα τραγικό ερωτικό τρίγωνο με φόντο μια κλειστή κοινότητα, τη θρησκοληψία και την οικολογία στο μυθιστορηματικό Θα δεχόμουν και τα χειρότερα νέα από τα όμορφά σου χείλη / Eu receberia as piores notícias dos seus lindos (2011, 100'). Ο José Padilha (Ζοζέ Παντίλια), δημιουργός της επίσης μεγάλης επιτυχίας Οι Επίλεκτοι, με την Ομάδα επίλεκτων 2 / Tropa de Elite 2 (2010, 115') αλλάζει την οπτική γωνία του και κάνει μια συναρπαστική καταγγελία της διαφθοράς της αστυνομίας, αποδεικνύοντας ότι η καρδιά της δημοφιλούς κοινωνικής μυθοπλασίας χτυπάει όχι μόνο στο Λος Άντζελες, αλλά και στις φαβέλες του Ρίο. Τέλος, ο Cláudio Assis (Κλάουντιο Ασσίς), το άτακτο παιδί του βραζιλιάνικου σινεμά με το Αρουραίος πυρετός / A Febre do rato (2011, 110'), την τελευταία και πιο ώριμη ταινία του, καταφέρνει μια θαυμαστή ισορροπία ανάμεσα στον προκλητικό, αναρχικό, παραληρηματικό του κόσμο και την αυστηρότητα μιας εξαίσιας ασπρόμαυρης αισθητικής. Την ταινία θα προλογίσει ο Νίκος Σαββάτης, κριτικός κινηματογράφου.
Στο cineBRatenas 2013 γιορτάζουμε επίσης δύο επετείους. Τα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου ποιητή, στιχουργού και μουσικού Βινίσιους ντι Μοράις με την προβολή του εξαιρετικού ντοκιμαντέρ Βινίσιους / Vinicius (2005΄, 121΄) του Miguel Faria Jr. (Μιγκέλ Φαρία υιού). Επίσης, γιορτάζουμε τα πεντηκοστά γενέθλια του επαναστατικού κινήματος σινέμα νόβο, που χωρίζει την ιστορία του βραζιλιάνικου κινηματογράφου σε «πριν» και «μετά», με την προβολή του αριστουργήματος του Nelson Pereira dos Santos (Νέλσον Περέιρα ντος Σάντος) Ξερές ζωές / Vidas Sêcas (1963, 103'), την οποία και θα προλογίσει ο Νίκος Σαββάτης, κριτικός κινηματογράφου. Έναν τελευταίο, σκανδαλωδώς καθυστερημένο, φόρο τιμής αποτίουμε στον σκηνοθέτη Mario Peixoto (Μάριο Πεισότο) με την πρώτη προβολή του μυθικού, μοναδικού φιλμ του Όριο / Limite (1930, 114'), που θεωρείται η σπουδαιότερη βραζιλιάνικη ταινία του βωβού κινηματογράφου. Σημειώστε πως το Όριο θα προλογίσει ο Χρήστος Μήτσης, κριτικός κινηματογράφου στο περιοδικό Αθηνόραμα.
Μικρού Μήκους
Τέλος, το φετινό πρόγραμμα, περιλαμβάνει για πρώτη φορά έντεκα ταινίες μικρού μήκους, από δημιουργούς που δεν έχουν γυρίσει ακόμα ταινία μεγάλου μήκους, και συνεπώς εκφράζουν τα ενδιαφέροντα και τις ανησυχίες εκείνων που φιλοδοξούν να αποτελέσουν το αύριο του βραζιλιάνικου κινηματογράφου. Υφολογικά καλύπτουν όλο το φάσμα, από την κωμωδία ως τον πειραματισμό και από την περιπέτεια ως το δράμα. Ταυτόχρονα, όμως, απηχούν και τον πολύμορφο χαρακτήρα αυτής της κινηματογραφίας, αφού μεταξύ τους συναντάμε από ανεξάρτητες και προσωπικού ύφους ταινίες ως και μεγάλες εμπορικές παραγωγές. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Η κότα που εξαπάτησε το σύστημα / A Galina Que Burlou O Sistema (2012, 15'), την πτυχιακή μικρού μήκους ταινία του Quico Meirelles (Κίκο Μεϊρέλλες), γιού του Φερνάντο Μεϊρέλλες, όπου κατορθώνει να πείσει ότι έχει αρκετή φρεσκάδα κι επινοητικότητα για να αξίζει έναν τόσο μεγάλο προϋπολογισμό. Αλλά και το πειραματικό Τρία σχόλια για τον Γκλάουμπερ / Três Cortes para Glauber (2009, 11') του Gabriel Dib (Γκάμπριελ Ντιμπ), όπου θα δούμε ένα οπτικοακουστικό ρεμίξ πλάνων αρχείου από ταινίες του Γκλάουμπερ Ρόσα (ίσως της σημαντικότερης φυσιογνωμίας του βραζιλιάνικου κινηματογράφου), "ελεύθερα εμπνευσμένο από τις αισθητικές της πείνας, του ονείρου και της βίας".