Γύρω στο 1540 χρονολογείται η αποκαλούμενη μανιεριστική κρίση του Τισιανού, με τις τοιχογραφίες της Καππέλλα Σιστίνα. Οι πίνακες του Τισιανού χάνουν το χρωματικό σφρίγος τους, την αμεσότητα της παραστάσεως, η φωτεινότητα υποχωρεί για να δωθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πλαστικότητα των σωμάτων κατά το πρότυπο του Μιχαήλ Άγγελου. Το περίφημο δέιγμα της νέας αυτής τάσεως είναι ο "Στέφανος εξ ακανθών" του 1542. στη Φερράρα ο Τισιανό, ανέλαβε να εκτελέσει την προσωπογραφία του Παύλου Γ', ολόσωμη και το 1545, ζωγράφισε στη Ρώμη δύο αριστουργήματα, τη "Δανάη" και την προσωπογραφία του πάπα με τους ανηψιούς του Αλέξανδρο και Οκτάβιο, έργα που αντιπροσωπεύουν το ξεπέρασμα της μανιεριστικής κρίσεως και την επιστροφή στον έντονο και δονούμενο χαρακτηριστικό χρωματισμό του, στην εφευρετική ελευθερία, που του επτρέπει να συλαμβάνει με εκπληκτική ψυχολογική οξυδέρκεια, μια ζωντανή στιγμή της ιστορικής πραγματικότητας και των ηθών της ιταλικής Αναγεννήσεως.

Το «Εικονοστάσιο της Μεταστάσεως» 1518, που ζωγράφισε ο Τισιανό για την Σάντα Μαρία Γκλοριόζα των Φράρι στη Βενετία, είναι ένα από τα καλύτερα έργα του και διακρίνονται τα συμπτώματα της τοσκανό-ρωμαϊκής επιδράσεως. Επίσης ο πίνακάς του «Βάκχος και Αριάδνη» (1520-1523), βασίζεται σε ιστορίες των ρωμαίων ποιητών Οβίδιου και Κάτουλου και δείχνει τον θεό του κρασιού Βάκχο, να σπεύδει σε βοήθεια της Αριάδνης, κόρη του βασιλιά Μίνωα, που είχε εγκαταλειφθεί από τον εραστή της, τον Θησέα στη Νάξο. Η σύνθεση εστιάζει στη μορφή του Βάκχου. Η ασυγκράτητη δυναμική της στάσης του, αναδεικνύεται και από την λάμψη των χρωμάτων και το μακρινό ανοιχτό τοπίο. Ο Βάκχος ακολουθείται από την κεφάτη παρέα του. (Φωτογραφία αριστερά: Βάκχος και Αριάδνη, 1520-1523)

Τισιανός Βετσέλλιο (Vecellio Tiziano ή Titian), (Πιέβε ντι Καντόρε 1487-Βενετία 1576). Ιταλός ζωγράφος της ακμής της Αναγεννήσεως. Γεννήθηκε στο Πιέβε ντι Καντόρε, μικρή κωμόπολη στην Ιταλική πλαγιά των βουνών του Τυρόλου το 1487. Ο πατέρας του Γκρεγκόριο, που ανήκε σε παλαιά οικογένεια προκρίτων, ήταν νομομαθείς. Άνθρωπος καλλιεργημένος και νοήμων, δεν αντιτάχθηκε στην πρώιμη καλλιτεχνική κλίση του γιού του. Ο Τισιανό, σε ηλικία δέκα χρονών, στάλθηκε στη Βενετία για να σπουδάσει ζωγραφική. (Φωτογραφία αριστερά: Αυτοπροσωπογραφία, 1567).

Αναγέννηση ονομάζεται η περίοδος 200 περίπου χρόνων, από τον 14ο αιώνα ως τον 16ο αιώνα, κατά την οποία τα γράμματα, οι επιστήμες και οι τέχνες σημείωσαν πρωτοφανή άνθηση στην Ευρώπη. Ο όρος Αναγέννηση χρησιμοποιείται κάθε φορά που στην πορεία της πολιτιστικής ιστορίας παρατηρείται μια συνειδητή αναβίωση στοιχείων από την κλασική αρχαιότητα. Αναγέννηση είναι κάθε περίοδος πολιτιστικής ακμής που ακολουθεί μια περίοδο πολιτιστικής ύφεσης.