Η performance art είναι ένα είδος τέχνης το οποίο παρουσιάζεται «ζωντανά» από τους καλλιτέχνες. Μερικές φορές, επιδέχεται και τη συμμετοχή άλλων συνεργατών-καλλιτεχνών, ή και του κοινού. Στην ουσία είναι μια παράσταση που έχει μικρή διάρκεια και πραγματεύεται ζητήματα που αφορούν στην τέχνη.
Η βροχή είναι αντι-τέχνη, η βοή του πλήθους είναι αντι-τέχνη, το φτάρνισμα είναι αντι-τέχνη, το πέταγμα μιας πεταλούδας ή οι κινήσεις των μικροβίων είναι αντι-τέχνη. Αντι-τέχνη είναι η ίδια η ζωή, η φύση, η πραγματικότητα. Κι όμως, όλα αυτά είναι το ίδιο όμορφα και άξια αναγνώρισης όσο η ίδια η τέχνη. Αν οι άνθρωποι κατάφερναν να αντιληφθούν τον κόσμο που τους περιβάλλει με τον ίδιο τρόπο που αντιλαμβάνονται την τέχνη, τότε δεν θα υπήρχε πια ανάγκη για αυτήν, θα ήταν περιττή... (George Maciunas)
Ο Ρωσικός φορμαλισμός εμφανίστηκε στη Ρωσία στις αρχές του εικοστού αιώνα σαν μία θεωρία της λογοτεχνίας (1915). Πιο συγκεκριμένα, αποτελεί την πρώτη κειμενοκεντρική θεώρηση του κειμένου στη θεωρία της λογοτεχνίας.
Εξετάζοντας την έννοια του Φορμαλισμού, σαν ευρύτερη μορφή τέχνης, θα δούμε ότι επηρέασε πολύ έντονα και τη διαμόρφωση του κινηματογράφου, παίρνοντας τη μορφή ενός κινήματος.
«Κατ' αρχήν, πιστεύουμε ότι πρέπει να αλλάξουμε τον κόσμο. Θέλουμε την πλέον απελευθερωτική αλλαγή της κοινωνίας και της ζωής, στην οποία είμαστε εγκλωβισμένοι. Γνωρίζουμε ότι η αλλαγή αυτή είναι εφικτή μέσω κατάλληλων ενεργειών» (Guy Debord).
Η Καταστασιακή Διεθνής (Καταστασιακοί ή Σιτουασιονιστές) ήταν μία κίνηση ριζοσπαστών καλλιτεχνών και θεωρητικών που έδρασαν στη Γαλλία την περίοδο 1957-1972. Η ομάδα περιελάμβανε στους κύκλους της περισσότερα από πενήντα άτομα από διάφορα πεδία, καλλιτέχνες, ζωγράφους, θεωρητικούς, φιλοσόφους, συγγραφείς, αρχιτέκτονες κ.ά.
Ο Σουπρεματισμός είναι ένα κίνημα ζωγραφικής, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα στη Ρωσία, λίγο μετά τον Ιταλικό Φουτουρισμό και ενώ παράλληλα ο Κονστρουκτιβισμός κέρδιζε δικαίως τη θέση του στη μοντέρνα τέχνη. Ο όρος (αγγλ. suprematism) προήλθε από την προσπάθεια απόδοσης της ανωτερότητας (supremαcy) του άδολου αισθήματος στη δημιουργική τέχνη. Βασικός εμπνευστής του, ο Kazimir Malevich (Καζιμίρ Μάλεβιτς) ο οποίος επινοεί τον Σουπρεματισμό ως καθαρότερη μορφή κυβισμού.
Ο Νεοπλαστικισμός είναι καλλιτεχνικό ρεύμα που εμφανίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, την περίοδο 1917-1920 στην Ολλανδία. Συνήθως αναφέρεται ως κίνημα De Stijl (σε ελληνική απόδοση Το Στύλ, δηλ. το ύφος) και χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο καλλιτεχνικό εύρος, μέσα από το οποίο καλλιτέχνες συνεργάζονται με αρχιτέκτονες αλλά και επιπλοποιούς στο όνομα της...δημιουργίας.
«Πρέπει άραγε ένας Ολλανδός ποιητής να γνωρίζει Ελληνικά και Λατινικά;[...] Ο Παρνασσός μας πέφτει κάπως μακριά, δεν έχουμε εδώ Ελικώνα, μόνο αμμολόφους, άλση και ρυάκια. Το θέμα μας είναι αυτού του τόπου τα λιβάδια, οι χείμαρροι, τα ποταμάκια∙ κι ακριβώς αυτά είναι που αγαπάμε τόσο απεγνωσμένα»
Με αυτό το ποίημα, ο Ολλανδός λόγιος, Hendrick Laurensz. Spieghel εξυμνεί τα τοπία της χώρας του, διακηρύσσοντας έτσι την ανάπτυξη της τοπιογραφίας, που βρήκε το απόγειό της στη ζωγραφική της εποχής. Πρόκειται για τις αρχές του 17ου αιώνα, όταν οι Ολλανδοί τοπιογράφοι στρέφονται στο φυσικό κάλλος της χώρας με πρωτόγνωρο ενδιαφέρον και το καθιστούν αυτόνομο θέμα στη ζωγραφική.
Με τον όρο Ashcan School (Σχολή των Σκουπιδοτενεκέδων) χαρακτηρίζεται μια ομάδα Αμερικανών Ρεαλιστών ζωγράφων που δραστηριοποιήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και φημίζεται για τις απεικονίσεις του αστικού τοπίου της Νέας Υόρκης. Στο κίνημα αυτό περιλαμβάνεται το έργο δέκα περίπου ζωγράφων, οι οποίοι στον αντίποδα του καθιερωμένου Αμερικανικού Ιμπρεσιονισμού ζωγράφιζαν καθημερινές σκηνές της μητρόπολης με έναν ρεαλισμό, που όμοιο δεν είχε ξαναγνωρίσει η αμερικανική τέχνη.
Ο Φουτουρισμός ήταν ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα το οποίο εμφανίστηκε τον 20ο αιώνα. Θεωρείται κυρίως ιταλική σχολή στο χώρο της λογοτεχνίας και της τέχνης που ωστόσο υιοθετήθηκε και από καλλιτέχνες άλλων χωρών, ειδικότερα της Ρωσίας. Ο Φουτουρισμός αναπτύχθηκε σχεδόν σε όλες της μορφές της τέχνης, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την ποίηση, τη μουσική, το θέατρο αλλά και στη φωτογραφία. Ο φουτουρισμός σαν κίνημα, τοποθετείται χρονικά την περίοδο 1909-1920.
Μετά τον A' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Ευρώπη πραγματοποιείται μια συνολική καλλιτεχνική εξέγερση θα λέγαμε. Πολλά καλλιτεχνικά κινήματα πρωτοεμφανίστηκαν εκείνη την εποχή στην Ευρώπη. Εκ των οποίων και τα δύο ριζοσπαστικά κινήματα τα οποία προκάλεσαν με την παρουσία τους, το συμβατικό μικροαστικό κόσμο. Πρώτο ήταν ο Ντανταϊσμός (1916-1922), μέσω του οποίου οι καλλιτέχνες κήρυξαν τον πόλεμο στην παραδοσιακή τέχνη και ηθική, και έπειτα ήρθε ο Σουρεαλισμός, που ιδρύθηκε το 1924 από τον André Breton, ο οποίος, επηρεασμένος από τη Φροϋδική ψυχολογία, έθεσε ως στόχο του να ανοίξει τις δυνάμεις του ασυνείδητου, διαταράσσοντας συστηματικά καθιερωμένες πρακτικές της αντίληψης και της κατανόησης.
Έως το 1669, χρονολογία κατά την οποία η Ενετοκρατούμενη από το 1210 Κρήτη υποτάχτηκε στους Οθωμανούς, και για τέσσερις περίπου αιώνες, στο νησί πραγματοποιήθηκε μια σημαντική αναπτυξιακή δραστηριότητα που κορυφώθηκε περί τα μέσα του 16ου αιώνα. Στο διάστημα αυτό, η ακμή των οικονομικών δραστηριοτήτων και του εμπορίου, η αναβάθμιση των τρόπων παραγωγής και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, είχαν ως ένα βαθμό αντίκτυπο και στην πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία.
Προσπαθώντας να αναζητήσουμε την απαρχή του graffiti, της ιδιαίτερης μορφής τέχνης, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως αυτή ανάγεται στις επιγραφές που βρέθηκαν χαραγμένες στα ερείπια αρχαίων πολιτισμών. Γυρίζοντας πίσω στο χρόνο, λοιπόν, οι επιστήμονες ανακάλυψαν σχετικά ίχνη σε προϊστορικά σπήλαια, στους τοίχους αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών κτηρίων, στις τοιχογραφίες της Αναγέννησης και στα μεξικάνικα murales.
Το τατουάζ ή δερματοστιξία, όπως αποδίδεται στα ελληνικά, είναι μια διαδικασία μόνιμης τροποποίησης του σώματος, ίσως η περισσότερο διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο, το νόημα της οποίας διαφοροποιείται ανάλογα με τον κάθε λαό, τον κάθε άνθρωπο, ακόμη και με την ιστορική στιγμή που δημιουργείται. Οι ερμηνείες των συμβόλων που χρησιμοποιούνται δεν είναι εύκολο να κατανοηθούν, καθώς το μέσο που χρησιμοποιεί, το σώμα, είναι ήδη επιφορτισμένο με νόημα, δυσκολεύοντας ή διαστρεβλώνοντας, πολλές φορές, το αρχικό νόημα της εικόνας. Αντίθετα, η δυναμικότητα του μηνύματος προκύπτει από αυτόν το συνδυασμό. Το ήδη επιφορτισμένο με νόημα σώμα, σε σχέση με το νόημα των συμβόλων που παρουσιάζονται, είναι πολλές φορές αρκετό για να μην περάσει απαρατήρητο.
Όταν η ανθρώπινη έκφραση σχετίζεται με την καλλιτεχνική δημιουργία, τότε εμφανίζεται η επονομαζόμενη, "τέχνη του περιθωρίου". Με τον όρο αυτό, χαρακτηρίζονται τα καλλιτεχνικά έργα τα οποία δημιουργούνται έξω από τα όρια της 'συμβατικής' τέχνης. Είναι ένας τρόπος έκφρασης ιδιαίτερων βιωμάτων, ανθρώπων που δεν έχουν άμεση σχέση με τους καλλιτεχνικούς κύκλους, αλλά διαθέτουν ταλέντο και ψυχή.
Από τη στιγμή της δημιουργίας του ελεύθερου ελληνικού κράτους, η γλυπτική συνδέθηκε με την ιστορία και τον πολιτισμό του έθνους σε μια προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, σύγχρονης ζωής και παράδοσης, ούτως ώστε να δοθεί η έννοια της συνέχειας σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής και της πνευματικής ζωής.
Συνεχίζοντας την αναζήτηση γύρω από την Bio Art και το νέο τρόπο έκφρασης των σύγχρονων καλλιτεχνών, θα αναλύσουμε το έργο του Joe Davis αλλά και το ρόλο του εργαστηρίου SymbioticA, το οποίο εδρεύει στο Πανεπιστήμιο Western Australia, στη διαμόρφωση αυτού του νέου καλλιτεχνικού κινήματος.