Hawaii-Oslo

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Σάββατο, 10 Ιανουαρίου 2009 21:31

Γράφτηκε από τον/την Γιώργος Χριστόπουλος

Το «Μανόλια» του Πολ Τόμας Άντερσον το θυμάστε; Αρκετές υποψηφιότητες στα διάφορα Φεστιβάλ, μία νίκη και αυτή προσωπική, του Τομ Κρουζ. Παραγκωνισμός ενός αριστουργήματος. Το «Crash» από την άλλη δεν χρειάζεται να το θυμάστε παρότι βραβεύθηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας για το 2005. Το «Χαβάη, Όσλο» αλήθεια πόσοι το ξέρουν; Ελάχιστοι δυστυχώς. Δεν διαφημίστηκε, ούτε είχε κάποιο μεγάλο στούντιο από πίσω. Παραγκωνισμός δεύτερος λοιπόν. Στα αζήτητα και αυτό το αριστούργημα. Τι κοινό έχουν αυτές οι τρεις ταινίες όμως και τις αναφέρω; Τα σεναριά τους διαφέρουν ελάχιστα όσον αφορά το είδος τους, το «πάτημά» τους, όσο και αν το σύνολο είναι τελείως διαφορετικό σε επίπεδο μηνυμάτων αλλά και σκηνοθετικής προσέγγισης. Και οι τρεις ταινίες παίρνουν ως σταθερά εναρκτήρια σημεία μια πλειάδα χαρακτήρων, που εμπλέκεται ο ένας στη ζωή του άλλου με μια αλυσιδωτή αντίδραση συμπτώσεων. Τρεις ταινίες, τρία παζλ, αλλά και τρεις διαφορετικές σχολές. Ο ένας ανεξάρτητος αμερικανός, ο άλλος αμερικανός «υπάλληλος» κάποιου μεγάλου στούντιο και ο τρίτος Νορβηγός. Αυτός χρήζει και του μεγαλύτερου σεβασμού. Γιατί το «Χαβάη, Όσλο» είναι μια από τις συγκλονιστικότερες ταινίες που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια.

Ο Βίνταρ δουλεύει σε ένα ίδρυμα διανοητικά «πειραγμένων» ατόμων. Φυλάει σαν τα μάτια του τον Λεόν, ένα άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση και χόμπυ το τρέξιμο. Όποτε ταράζεται... τρέχει. Χωρίς σταματημό. Ο αδελφός του Λεόν, που είναι στη φυλακή για ένοπλη ληστεία αν και σε εκείνον έχει πει ότι λείπει στη Χαβάη για δουλειές, βγαίνει με 12ωρη έξοδο για να τον συναντήσει στα γενεθλιά του. Δύο πιτσιρίκια στο ίδιο προάστιο, που μόλις ορφάνεψαν από πατέρα, επιδίδονται στο να κλέβουν και να ζωγραφίζουν τους τοίχους με σπρέη. Μια γυναίκα γεννάει μέσα σε ένα ασθενοφόρο και ο περιχαρής πατέρας φυλάει από τη χαρά του τους νοσοκόμους. Τους ίδιους νοσοκόμους που πριν λίγες μέρες είχαν περιθάλψει μια μανιοκαταθλιπτική γυναίκα που είχε επιχειρήσει να αυτοκτονήσει. Και μια άφισα του Λεόν που αναγράφει το όνομα Άσα, της αγαπημένης του από τα παιδικά του χρόνια, πλυμμηρίζει κάθε τοίχο, κάθε γωνιά αυτής της πόλης.

Οι ρυθμοί όπως είναι αναμενόμενο είναι αργοί. Όμως δεν θα μπορούσε να ήταν και αλλιώς. Διότι φανταστείτε ένα παζλ ανθρώπων και καταστάσεων τόσο μαεστρικά τεμαχισμένα, που μέσα σε δύο ώρες συντίθεται σε ένα πανέμορφο έργο τέχνης, σε ένα βαρυσήμαντο έργο ζωής. Ένας ιστός «λευκής» αράχνης, συμβολικά θετοντάς το (και αν δείτε την ταινία θα καταλάβετε γιατί), που στο τέλος έχουμε φτάσει στο πυρήνα του και αντί να έχουμε γίνει εμείς η τροφή της, μάς προσφέρεται η ίδια στο πιάτο και με το τίτλο «τροφή για σκέψη». Συγκινητικό, ανθρώπινο αλλά και τραγικό κατά διαστήματα, όπως και αισιόδοξο σε άλλα.

Όσο ακραία και αν φαντάζουν εκ πρώτης τα περιστατικά που παρακολουθούμε στις ζωές των χαρακτήρων, τόσο ακραίο είναι τελικά και το πόσο εύκολα μπορούμε να συμπάσχουμε με αυτούς. Η «κλωστή» δε που τους συνδέει είναι τόσο αριστοτεχνικά κεντημένη, που στο φινάλε το «Χαβάη, Όσλο» έχει τη μορφή αραβουργήματος. Ένος αραβουργήματος, που απεικονίζει γλαφυρά και με πραγματική τέχνη μια εικόνα σύγχρονων ανθρώπων με προβλήματα που επιζητούν απελπισμένα τη λύση τους.

Ο Έρικ Πόππε γράφει το σενάριο και σκηνοθετεί ένα έργο που απορροφά το θεατή από τα πρώτα δευτερόλεπτα που βλέπουμε εικόνες μέσα από καλειδοσκόπιο. Μαγνητίζει και υπνωτίζει. Πολύ απλά, πολύ ευφυώς, χωρίς ψεγάδια. Μπροστά από την καμερά του οι ηθοποιοί είναι αληθινοί και διαποτίζουν κάθε πλάνο με αυθεντικές δυνατές ερμηνείες. Ακόμα και τα δύο παιδάκια αποδίδουν πολύ αξιόλογα τους χαρακτήρες τους. Αν δεν ήταν οι ερμηνείες τόσο άψογες τότε αναμφίβολα το όλο εγχείρημα θα χώλαινε. Το ενδιαφέρον και οι συγκινήσεις που θα προσέφερε το φιλμ θα ήταν σαφώς σε μικρότερο βαθμό.

Αμαρτίες box office, παιδεύουσι σινεφίλ. Η ταινία το 2006 κυκλοφόρησε μόλις σε μία αίθουσα και πολύ σύντομα η τύχη της αγνοούνταν. Είναι μια σπάνια ταινία, πραγματικά συγκλονιστική, που δεν αφήνει τον θεατή δευτερόλεπτο να λοξοκοιτάξει κατά τη διάρκεια της προβολή της. Όταν ένας πίνακας ζωγραφίζεται εμπνευσμένος από την ίδια τη ζωή και όχι από φανταστικά γεγονότα τότε η ομορφιά που δυνητικά μπορεί να έχει αυτός είναι άλλου τύπου, βάθους και σημασίας όπως και άλλης αντοχής στο χρόνο. Το «Χαβάη, Όσλο» διδάσκει ότι θαύματα συμβαίνουν κάθε λεπτό, κάθε στιγμή και στον καθένα από εμάς. Όπου και αν βρισκόμαστε. Ένα μικρό θαύμα από τη Νορβηγία λοιπόν, βρήκε τότε το δρόμο του σε... ελληνική αίθουσα. Τώρα πρέπει να κάνουμε εμείς ένα θαύμα για να την ανακαλύψουμε γιατί αξίζει όσο λίγες σύγχρονες ευρωπαικές η θεασή της!