Τετάρτη, 07 Οκτωβρίου 2009 00:00

To Διεθνές Στιλ

Γράφτηκε από την 
Philip Johnson

Ο όρος Διεθνές Στιλ, ως ονομασία του κύματος αρχιτεκτονικού πειραματισμού που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1920, καθιερώθηκε μέσα από μια έκθεση νέων αρχιτεκτονικών τάσεων στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης, το 1932. Η επικοινωνία μεταξύ των αρχιτεκτόνων είχε αποκατασταθεί πολύ σύντομα μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, και τα διάφορα αρχιτεκτονικά στοιχεία είχαν γνωρίσει μια τόσο μεγάλη παγκόσμια εξάπλωση, ώστε ήταν πλέον αδύνατο να γίνει λόγος για διαφορές μεταξύ των εθνικών στιλ. Αντίθετα, είχε αναδειχθεί ένας αριθμός κέντρων αρχιτεκτονικού πειραματισμού, στα οποία συνέρρεαν αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες από κάθε γωνιά της γης.

Ο κατάλογος των Henry Russel Hitchcock και Philip Johnson, που είχε εκδοθεί για την έκθεση, προσπαθούσε να ορίσει τα χαρακτηριστικά της νέας αρχιτεκτονικής. Οι συγγραφείς τόνιζαν τη χρήση των μεταλλικών σκελετών και του οπλισμένου σκυροδέματος, οι ιδιότητες των οποίων οδηγούσαν σε πρωτόγνωρες μορφές, δημιουργώντας έτσι το πρώτο νέο δομικό σύστημα από την εποχή της ρομανικής και γοτθικής αρχιτεκτονικής του δωδέκατου και δέκατου τρίτου αιώνα. Ένα άλλο κεντρικό στοιχείο της νέας αρχιτεκτονικής ήταν η μεγάλη σημασία της λειτουργικότητας των χώρων.

Η πρώτη βασική αρχή της νέας αρχιτεκτονικής ήταν η κατάργηση του τοίχου ως φέροντος στοιχείου στη δομή ενός κτιρίου. Οι εξωτερικοί τοίχοι έγιναν ένα λεπτό, μεταλλικό, γυάλινο ή κτιστό κέλυφος, που δεν είχε καμία σχέση με την υποστήριξη του κτιρίου και έπρεπε να διατηρηθεί όσο το δυνατόν ελαφρύτερο. Έτσι, μπορούσε πλέον να γίνει λόφος για αρχιτεκτονική του χώρου και όχι της μάζας. Τα ανοίγματα, σε πόρτες και παράθυρα, μπορούσαν να διευρυνθούν απεριόριστα, εξυπηρετώντας τόσο τη λειτουργικότητα ? εύκολη προσπέλαση, φωτισμός ? όσο και την αισθητική σχεδίαση του εσωτερικού και εξωτερικού. Η ομοιόμορφη κατανομή των δομικών φορέων οδήγησε σε μια ορθογώνια κανονικότητα της σχεδίασης, αλλά όχι και στην ισορροπημένη αξονική συμμετρία της κλασικής αρχιτεκτονικής.

 

Philip_Johnson
Philip Johnson
Μια δεύτερη αρχή ήταν η αποφυγή κάθε πρόσθετης διακόσμησης: τα κτίσματα αποκτούσαν στιλ μέσα από τη διαμόρφωση των αναλογιών και την κατανομή των στερεών και των κενών χώρων. Ένα άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο ήταν η εξαφάνιση των έντονων χρωματικών αντιθέσεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό, αν και αυτό μπορούσε να αποδοθεί στην επιρροή των Mondrian και Van Doesburg πάνω σε Ολλανδούς αρχιτέκτονες. Το Διεθνές Στιλ γεννήθηκε μέσα από μερικές ιδέες οργάνωσης του χώρου, σε αντίθεση με την περιοριστική φύση των διαδοχικών στατικών συμμετρικών κύβων, που επέβαλλε παλιότερα ο ρόλος των τοίχων ως δομικών στοιχείων. Τέλος, το Διεθνές Στιλ προσφερόταν ιδιαίτερα για τον αστικό σχεδιασμό, την παραγωγή φτηνής κατοικίας και «πράσινων πόλεων» ? όπως και για κάθε μορφή κτιρίων μεγάλης κλίμακας, που μπορούσαν να κατασκευαστούν με τυποποιημένες δομικές μονάδες χαμηλού κόστους.

Αναμφίβολα οι πειραματισμοί των πρωτοπόρων της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στη χρήση νέων υλικών και στον περιορισμό των πρόσθετων στοιχείων της κλασικής, γοτθικής ή αναγεννησιακής παράδοσης, έχουν αρκετούς «κοινούς παρονομαστές» και έτσι μπορούν να χαρακτηριστούν ως ένα κοινό στιλ. Οπωσδήποτε όμως η προσωπική σφραγίδα καθενός από τους πρωτοπόρους παραμένει αναγνωρίσιμη, ακόμη και στα πιο συγκρίσιμα έργα τους, ειδικά ο Frank Lloyd Wright, θα πρέπει να τονιστεί, άσκησε επιρροή αλλά ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό του ως μέλος του Διεθνούς Στιλ. Στην πραγματικότητα μάλιστα βρέθηκέ σε αντίθεση με πολλές από τις ιδέες και τα πρόσωπα της νέας αρχιτεκτονικής.

 

Βιβλιογραφία:

Σημειώσεις Χρήστου Μιχαλόπουλου, Ιστορικός Τέχνης

Βίκιπαιδεια, ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

 

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Κυβισμός Art Nouveau ή Νέος Ρυθμός »