Σάββατο, 15 Μαΐου 2010 18:39

Κώστας Καρακάσης: "Συνήθως το τάλαντο συνοδεύεται με ένα πάθος στο να το μοιραστείς με τους άλλους"

Γράφτηκε από την 
Ο Κώστας Καρακάσης αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση συγγραφέα, του οποίου το έργο καταξιώθηκε από την λογοτεχνική κριτική και αναγνωρίστηκε από το αναγνωστικό κοινό. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό art.magazine, ο λογοτέχνης μάς αναλύει τα στάδια της συγγραφής ενός έργου, αναφέρεται στη σχέση του με την μουσική τέχνη με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο, ερμηνεύει τα αίτια της μεγαλειώδους για τα ελληνικά δεδομένα εκδοτικής επιτυχίας του μυθιστορήματός του «Αθηνά. Ευτυχώς που δεν γεννήθηκα όμορφη». Ο Κώστας Καρακάσης τονίζει τον διευρυμένο ρόλο του συγγραφέα, ως πνευματικού ανθρώπου, αναλύει τη σχέση του με τους κριτικούς λογοτεχνίας και τη διαδικτυακή σχέση του με τους αναγνώστες. Τέλος, ο συγγραφέας μιλά για την Τέχνη και τη θέση της στη ζωή των ανθρώπων, για τη σχέση του με τι Θείο και για το έμφυτο τάλαντο του δημιουργού...
Ποιο είναι το πιο ελκυστικό και ποιο το πιο επίπονο στάδιο μιας συγγραφικής πορείας, η οποία ξεκινά από τη σύλληψη της ιδέας ενός λογοτεχνικού έργου και ολοκληρώνεται όταν το έργο φθάνει στα χέρια του αναγνώστη;

Όλα ξεκινάνε από την στιγμή που μια "Ιδέα" σε συναντά και αρχίζει σαν τον μεταξοσκώληκα να υφαίνει στο μυαλό το κουκούλι της... Μετά έρχεται η διανοητική "κύηση" που είναι ευχάριστη, συχνά επώδυνη, γεμάτη αγωνίες μέχρι να επέλθει η Σύνθεση και η μόρφωση αυτής της Ιδέας σε κάτι ολοκληρωμένο... Αλλά ακόμα και όταν βάλεις την λέξη ΤΕΛΟΣ, έχεις τις αμφιβολίες σου αν πέτυχες τον στόχο που επιθυμούσες. Περιμένεις τον τελικό κριτή που είναι ο αναγνώστης για να το επιβεβαιώσεις.

- Προσφάτως κυκλοφόρησε το τελευταίο μυθιστόρημά σας με τίτλο «Ο βιολονίστας», όπου ξετυλίγεται μια ιστορία που περιλαμβάνει τέσσερις γενεές μουσικών. Ποια είναι, αλήθεια, η δική σας προσωπική σχέση με τον μαγικό κόσμο της μουσικής;

Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που και οι δύο πλευρές της ήταν γεμάτες με μουσική. Ο πατέρας μου ήταν άριστος μουσικός και έπαιζε δυο - τρία όργανα, η μητέρα μου είχε σπουδάσει φωνητική και υπήρξε η πρώτη που  τραγούδησε τις οπερέττες του Σακελλαρίδη, ο οποίος "έχτισε" κυριολεκτικά τις άριες πάνω στην φωνή της, όταν τις συνέθετε, μιας και ήταν γειτόνοι στο Π. Φάληρο. Ο αδελφός του πατέρα μου, Σταύρος Καρακάσης, εκτός  από ποιητής ήταν και διάσημος βιολονίστας, όπως και ο πατέρας τους -ο παππούς μου- και μέχρι επτά γενιές πίσω ήταν όλοι τους μουσικοί. Η αδελφή του πατέρα μου, Καίτη Καρακάση ? Μανόλη, ήταν 25 χρόνια πρώτη  σοπράνο στην Όπερα του Καϊρου. Όπως αντιλαμβάνεστε λοιπόν η σχέση μου με την μουσική ήταν άμεση, καθημερινή και ....πλουσιοπάροχη!

- Το μυθιστόρημά σας «Αθηνά. Ευτυχώς που δεν γεννήθηκα όμορφη» έφτασε τον εντυπωσιακό αριθμό των 150.000 αντιτύπων. Σε τι συνίσταται, κατά την άποψή σας, η επιτυχία του συγκεκριμένου αυτού έργου σας;

Η "Αθηνά" μου έχει ξεπεράσει το μισό εκατομμύριο αναγνώστες - θεωρείται το πλέον "δανεισμένο" βιβλίο όλων των εποχών - και πιστεύω ότι η επιτυχία του συνίσταται στο γεγονός ότι η ηρωϊδα μου, αποτελεί πρότυπο αγωνιστικότητας, ήθους, ψυχικού μεγαλείου και ανθρωπιάς. Ταυτόχρονα ο ταραγμένος αιώνας στον οποίο έζησε και στον οποίο άμεσα συμμετείχε βιωματικά, έδωσε την μαγεία της περιπέτειας και του μύθου γύρω από τις δράσεις της. Συστατικά που νομίζω ότι το έκαναν, σαν βιβλίο, τόσο αγαπητό. Δεν είναι τυχαίο ότι συμπεριελήφθη στα 15 πλέον επιτυχημένα βιβλία των τελευταίων 50 ετών στην Ελλάδα.

- Εκτός από το αμιγώς λογοτεχνικό έργο σας, έχετε κατά καιρούς δημοσιεύσει άρθρα και κριτικές στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο. Θεωρείτε ότι ένας συγγραφέας οφείλει, ως πνευματικός άνθρωπος, να καταθέτει τις θέσεις του αναφορικά με ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία και τον άνθρωπο;

Το δυστύχημα είναι ότι οι περισσότεροι "πνευματικοί" άνθρωποι σιωπούν στον τόπο μας γύρω από τα θέματα που απασχολούν την κοινωνία και τον άνθρωπο, την στιγμή που ένας από τους στόχους της Λογοτεχνίας είναι να "παιδεύει" τον αναγνώστη, να τον προβληματίζει και να του δίνει και όραμα, ακόμα και αν χρειαστεί να του πει δυσάρεστα πράγματα. Αυτό όμως, ίσως επειδή δεν αρέσει στους αναγνώστες, κάνει τους συγγραφείς να σιωπούν. Όλοι θέλουμε να μπαίνουμε στις λίστες των ευπώλητων  και αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να λες δυσάρεστα πράγματα. Προσωπικά, με τα "Πορτραίτα σε θρυμματισμένο καθρέφτη" και το "Ένας Ίκαρος ήταν αρκετός", προσπάθησα ν' αγγίξω την ελληνική μας πραγματικότητα, αλλά και τα δύο δεν μπήκαν στην λίστα των ευπώλητων! Ο "Ίκαρος" μάλιστα θα έλεγα πως στάθηκε προφητικό βιβλίο για την σημερινή μας κατάσταση.

- Έχετε πολλάκις αποσπάσει τιμητικές διακρίσεις για το έργο σας. Η επιβράβευση του πνευματικού έργου ενός δημιουργού αποτελεί μια απόδειξη της δικαίωσης της συνεισφοράς του ή μήπως ενίοτε συνιστά παγίδα για τον ίδιο και το συγγραφικό μέλλον του;

Μια τιμητική διάκριση, είναι πάντα ευπρόσδεκτη για τον κάθε έναν από εμάς. Είναι ανθρώπινο να μας κολακεύει. Αλλά με κανένα τρόπο δεν επιτρέπεται να αποτελεί εφαλτήριο όποιας αλαζονείας. Είναι αστείο να θεωρείς τον εαυτό σου ότι "κάτι" έγινες επειδή έλαβες ένα δίπλωμα ή ένα παράσημο... Αρκεί να ρίξεις μια ματιά στις σκιές του Καζαντζάκη, του Καβάφη, του Παλαμά και να μάθεις να σιωπάς...

- Ποια είναι η γνώμη σας για την κριτική της λογοτεχνίας; Πιστεύετε ότι μόνο οι ειδικοί νομιμοποιούνται να εκφέρουν άποψη ή ότι και ο εκάστοτε αναγνώστης έχει το δικαίωμα να κρίνει, ακόμα και δημόσια, ένα λογοτεχνικό έργο;

Ο Όσκαρ Ουάϊλντ είχε πει πολύ εύστοχα... «όταν οι κριτικοί διαφωνούν με το έργο μου, εγώ συμφωνώ με τον εαυτό μου»... Πίσω απ' αυτό το ευφυολόγημα κρύβεται και μια αλήθεια. Σπάνια οι κριτικοί είναι τόσο αντικειμενικοί ή αν θέλετε και αρκούντως μορφωμένοι, για να κρίνουν σωστά ένα δημιούργημα Τέχνης. Στην Ελλάδα παίζει σημαντικό ρόλο τι πολιτικό χρώμα έχει η ταυτότητά σου, ή σε ποια κυκλώματα "ημετέρων" ανήκεις. Σαφώς και όλοι έχουν το δικαίωμα να σε κρίνουν. Προσωπικά πιστεύω ότι ένα έργο Τέχνης δεν ανήκει σε μια - υποθετικά συμβατική - ελίτ ανθρώπων, αλλά ότι έχει τελικό αποδέκτη την πλατιά μάζα των ανθρώπων. Το γεγονός ότι οι περισσότεροι "κριτικοί" είναι αποτυχημένοι συγγραφείς ή ποιητές τους δημιουργεί ένα πλέγμα μίσους απέναντι σε όσους κάνουν επιτυχίες...Το κατανοώ....

- Διατηρείτε προσωπική ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, αλλά και σελίδα στο Facebook. Ποια οφέλη έχετε αποκομίσει από την έως σήμερα ηλεκτρονική επικοινωνία με τους αναγνώστες σας;

Η τεχνολογία, βοηθά εκεί που θα ήταν αδύνατον να έχεις μια τέτοια αμεσότητα επαφής και επικοινωνίας με τους αναγνώστες. Φανταστείτε να έπρεπε να αλληλογραφώ με μισό εκατομμύριο αναγνώστες, έστω και για να στείλω μια ευχαριστήρια καρτ - ποστάλ! Επιπλέον έχεις μια αμεσότητα στην κριτική που σου κάνουν οι αναγνώστες, αφού μπορείς να απαντάς άμεσα και να επεξηγείς τους προβληματισμούς του κάθε αναγνώστη.

- Σε πρόσφατη συνέντευξή σας έχετε δηλώσει κάθετα αντίθετος με την κυκλοφορία των βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή. Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους, παρότι είστε εξοικειωμένος με τα σύγχρονα μέσα, αντιδράτε σ? ένα φαινόμενο που στο εξωτερικό τουλάχιστον έχει αρχίσει να επηρεάζει σημαντικά το χώρο του βιβλίου;

Γιατί τίποτα απολύτως δεν εξασφαλίζει τα δικαιώματα των δημιουργών.

- Στην προσωπική σας ιστοσελίδα διαβάζουμε ότι έχετε κάνει σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης. Ποιος είναι, κατά την εκτίμησή σας, ο ρόλος της τέχνης στη ζωή του ανθρώπου και δη του σύγχρονου;

Η Τέχνη στην εποχή μας έχει πάψει να είναι αυτό που ήταν κάποτε. Συνήθως είναι αντικείμενο και ευκαιρία για μια κοσμική εκδήλωση, ή για επίδειξη του νεοπλουτισμού μας. Οι νεοέλληνες καλό θα ήταν να γνωρίζουν πρωτίστως την αισθητική αξία του Παρθενώνα ή της Κυκλαδικής Τέχνης, του Φειδία και του Σκόπα, για ν' αποκτήσουν το "Ήθος του Πολιτισμού" στο οποίο υστερούμε τραγικά.....

- Σε δηλώσεις, αλλά και σε κείμενά σας, επικαλείστε συχνά τον Θεό. Αφιερώσατε μάλιστα ένα έργο σας με τίτλο «Ιστορίες για τον Θεό και τον άνθρωπο» στον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Πώς θα περιγράφατε τη σχέση που έχετε οικοδομήσει με το Θείο;

Είναι σχέση αγαπητική... Το αραξοβόλι της ψυχής μου.

- Θεωρείτε ότι ο συγγραφέας γεννιέται ή γίνεται; Μέσα σε ποιες συνθήκες και υπό ποιες προϋποθέσεις πιστεύετε ότι διαμορφώνεται η συγγραφική ταυτότητα;

Θεωρώ ότι μάλλον γεννιέσαι με ένα τάλαντο που σου έχει δοθεί... Αγαπώ την Όπερα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπορούσα να γίνω ο νεότερος Κουρούζο ή Σαλιάπιν, εκτός αν είχα το χάρισμα στις φωνητικές μου χορδές. Και συνήθως το τάλαντο συνοδεύεται με ένα πάθος στο να το μοιραστείς με τους άλλους... Είναι απλά η αρχή... Απ' εκεί και πέρα υπάρχουν πολλές συνιστώσες, όσο και αστάθμητοι παράγοντες, που μπορούν να σε οδηγήσουν στην επιτυχία ή στην αφάνεια...
.
Ο δικτυακός τόπος του συγγραφέα βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.k-karakassis.gr. Το τελευταίο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ο Βιολονίστας» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.
Ειρήνη Σπυριδάκη

Aσχολούμαι με την μοντέρνα ζωγραφική και κατοικώ στο Ηράκλειο Κρήτης. Έχω σπουδάσει Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με μεταπτυχιακά στο ΕΑΠ. Μαθήτευσα στο εργαστήρι ζωγραφικής του λέκτορα αισθητικής αγωγής Αζαρία Μαδανιάν. Έχω συμμετάσχει σε διεθνείς και πανελλήνιες ομαδικές εκθέσεις, αποσπώντας διακρίσεις σε διαγωνισμούς και έχω πραγματοποιήσει μία ατομική έκθεση.