Τρίτη, 19 Ιανουαρίου 2010 10:31

Σοφία Σπυράτου: "Η τέχνη είναι η ανάδειξη της πολυπλοκότητας"

Γράφτηκε από την 
Έχουν παρέλθει είκοσι χρόνια από τότε που μια εμπνευσμένη χορογράφος, η Σοφία Σπυράτου, αποφάσισε να ιδρύσει το χοροθέατρο «Ροές». Σε εποχές δύσκολες για ένα καλλιτεχνικό είδος που δεν ήταν γνωστό στο ευρύ κοινό της χώρας μας, η χορογράφος τόλμησε να καινοτομήσει, συστήνοντας την ομάδα με την οποία έχει προσφέρει μέχρι σήμερα στο κοινό μια σειρά από αξιόλογες παραστάσεις χοροθεάτρου. Η Σοφία Σπυράτου, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, αποκαλύπτει τις πηγές της έμπνευσής της, αναφέρεται σε πρόσφατες παραστάσεις που σκηνοθέτησε και περιγράφει τη γέννηση της ιδέας που σταδιακά μετασχηματίζεται σε παράσταση. Επιπρόσθετα, καταθέτει την άποψή της για την τέχνη ως συνολικό φαινόμενο και εξωτερικεύει την εμπειρία της από τη συνεργασία με τους υπόλοιπους συντελεστές των παραστάσεων...
- Το 1989 ιδρύσατε το «Χοροθέατρο Ροές», με στόχο την ανάπτυξη του χορού, του θεάτρου και της μουσικής. Πόσο προετοιμασμένο ήταν εκείνη την περίοδο το κοινό στη χώρα μας, ώστε να υποστηρίξει μια τέτοια πρωτοβουλία;

Ελάχιστα. Εκείνη την εποχή το χοροθέατρο, ακόμη και από όσους γνώριζαν τον όρο, αντιμετωπιζόταν με καχυποψία. Έπρεπε λοιπόν σχεδόν να εξηγούμε τι είναι το χοροθέατρο. Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του ?90 η κατάσταση βελτιώνεται συνεχώς.

- Εμπνέεστε από συστατικά της παράδοσης του τόπου μας, τα οποία παρουσιάζετε με σύγχρονες παραστατικές μεθόδους. Πόσο δύσκολη αλήθεια είναι η σύζευξη στοιχείων από την μακραίωνη παράδοση του ελληνισμού με τις τεχνικές που υιοθετούνται από τον σύγχρονο χορό και το θέατρο;

Όπως τα περισσότερα πράγματα στο χορό και το θέατρο, είναι ζήτημα σκληρής δουλειάς, επίμονης έρευνας και ξεκάθαρου καλλιτεχνικού στόχου. Εμείς από την πρώτη μέρα θέλαμε να συνδυάσουμε στοιχεία που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν αταίριαστα. Όμως, όπως ίσως θα γνωρίζετε καλά, τα αληθινά ενδιαφέροντα πράγματα συμβαίνουν πάντοτε στις περιοχές συνάντησης δύο ή περισσοτέρων ετερογενειών. Άλλωστε, η ελληνική παράδοση δεν είναι νεκρή. Δεν είναι μουσειακό είδος. Η ουσία της είναι απολύτως μοντέρνα. Η έννοια του μοντέρνου δεν αφορά αποκλειστικά ζητήματα φόρμας ? κάθε άλλο.

- Την περσινή χρονιά παρουσιάσατε με επιτυχία την παράσταση με τίτλο «Ηλέκτρα Αυτουργός». Ποιο χαρακτηριστικό της Ηλέκτρας, ως αρχαιοελληνικής ηρωίδας σάς γοητεύει και πώς πιστεύετε ότι η παράσταση αυτή ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής;

Η Ηλέκτρα, ως σύμβολο, με απασχολεί χρόνια. Υποθέτω ότι εκείνο που με γοητεύει είναι η αρχετυπική της πορεία αυτοπραγμάτωσης και κάθαρσης δια της υπέρβασης όλων ? ακόμα και της ανθρώπινης ζωής, εν προκειμένω.

- Κάτω από ποιες συνθήκες συλλαμβάνετε συνήθως την ιδέα των παραστάσεων που χορογραφείτε;

Οι παραστάσεις που κάνω ακουμπούν στις προσωπικές μου απόψεις επί θεμάτων που με απασχολούν χρόνια. Υπάρχει εν σπέρματι μέσα μας κάτι, μια ιδέα, μια εικόνα, ένα πρόπλασμα σκηνής. Έπειτα συναντάμε ένα θέμα ?ενα μύθο, μια ιστορία, ακόμα κι ένα πολύ γενικό και αφηρημένο αφηγηματικό πλαίσιο? στο οποίο εφαρμόζουμε και επί του οποίου αναπτύσσουμε την αρχική μας ιδέα, το εναρκτήριο συναίσθημα. Είναι, στην ουσία, μια μακρά διαδικασία.

- Έχετε δηλώσει σε πρόσφατη συνέντευξή σας ότι θέλετε η παράσταση να είναι μια βιωματική εμπειρία. Θεωρείτε ότι κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως παιδείας και βιωμάτων από τον καλλιτεχνικό χώρο, μπορεί να συγκινηθεί και να εισπράξει τα μηνύματα μιας παράστασης που συνδυάζει λόγο, χορό και τραγούδι;

Η απάντηση είναι με βεβαιότητα ναι. Το χοροθέατρο είναι μια πλήρης, συνολική καλλιτεχνική φόρμα. «Πολιορκεί», αν θέλετε, τον θεατή πολλαπλά. Έπειτα, στο χέρι του δημιουργού είναι να κερδίσει το κοινό του. Είναι μια πρόκληση που μου αρέσει να αναλαμβάνω.

- Πιστεύετε ότι το σύγχρονο ελληνικό κοινό είναι εξοικειωμένο με παραστάσεις χοροθεάτρου ή η πλειοψηφία αυτού θεωρεί ότι τέτοιου είδους παραστάσεις απευθύνονται αποκλειστικά σε μυημένους στο συγκεκριμένο είδος τέχνης;

Όπως είπα και νωρίτερα, η κατάσταση βελτιώνεται από τα μέσα της δεκαετίας του ?90 και ύστερα. Ακόμα δεν έχουμε φτάσει σε μια καθολική αποδοχή του είδους από ευρύτατα ακροατήρια, όμως ευάριθμο κοινό είναι κοντά στο χοροθέατρο και το στηρίζει. Και μάλιστα, στην πλειοψηφία του κοινό νεανικό, κάτι που με χαροποιεί ιδιαίτερα.


- Ποια είναι, κατά την προσωπική σας εκτίμηση, τα συστατικά που καθιστούν επιτυχημένη μια παράσταση χοροθεάτρου;

Επιγραμματικά θα έλεγα: Σαφήνεια στην αφηγηματική αναδίπλωση του μύθου. Πρωτοτυπία εκφραστικών μέσων. Ισορροπία μεταξύ λόγου, κίνησης και μουσικής. Ξεκαθαρισμένοι από την αρχή καλλιτεχνικοί στόχοι.

- Εκτός από τις παραστάσεις του χοροθεάτρου Ροές, στο φουαγιέ του θεάτρου σας φιλοξενούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα εικαστικές εκθέσεις. Μάλιστα, έχετε καθιερώσει το φεστιβάλ νέων εικαστικών δημιουργών «Δια-ροές» που πραγματοποιείται σε αίθουσες του Αττικού Μετρό. Η τέχνη αντιμετωπίζεται από εσάς ως μια ολότητα;

Η τέχνη είναι ένας τρόπος να φωτίζεις τον εαυτό σου και το περιβάλλον σου από άλλη γωνία, πλαγίως, και να αποκαλύπτεις πτυχές σου διαφορετικές. Η τέχνη είναι η ανάδειξη της πολυπλοκότητας. Προσωπικά, ως δημιουργός, μεταχειρίζομαι για να πετύχω τα παραπάνω τη φόρμα του χοροθεάτρου. Όμως όλες οι «δημοκρατικές δυνάμεις» είναι ευπρόσδεκτες. Μ? αυτό το σκεπτικό οι Ροές είναι πάντα δίπλα, στο βαθμό που είναι δυνατόν, σε κάθε μορφή έκφρασης.

- Έχετε συνεργαστεί με αξιόλογους καλλιτέχνες στο πλαίσιο της πραγματοποίησης των παραστάσεών σας. Με ποιο κριτήριο επιλέγετε τους συντελεστές μιας παράστασης του χοροθεάτρου Ροές;

Αναζητώ συνεργάτες με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινές ιδέες για την εκάστοτε παράσταση. Ανθρώπους με ταλέντο και όρεξη για δουλειά. Βέβαια, κάθε παράσταση έχει τις ιδιαιτερότητές της. Αλλά τα παραπάνω είναι προαπαιτούμενα.

- Πόσο εύκολη είναι η συνεργασία πολλών και διαφορετικών ανθρώπων, ο καθένας από τους οποίους συνεισφέρει με τον τρόπο του, ώστε να υλοποιηθεί μια παράσταση;

Δεν είναι καθόλου εύκολη, γι? αυτό και απαιτείται σκληρή δουλειά. Ο σκηνοθέτης είναι λιγάκι και ισορροπιστής, έχει και αυτό το ρόλο. Ειδικά για μένα, που κάνω συνήθως με την ομάδα μου τις παραγωγές μου χωρίς εξωτερικό παραγωγό, η δυσκολία είναι μεγάλη. Όμως, θέλω να πιστεύω, η δουλειά αποδίδει και το αποτέλεσμα, ελπίζω, μας δικαιώνει.

- Πώς μπορεί να συμβάλλουν οι παραστάσεις χορού και θεάτρου που παρουσιάζετε στη διαμόρφωση της αισθητικής αντίληψης του κοινού που στις μέρες μας είναι εθισμένο στην ψηφιακή εικόνα;

Μπορούν να συμβάλλουν με τη διαρκή υπενθύμιση της σωματικότητας της υπόστασής μας. Το χοροθέατρο είναι κυρίως κίνηση. Είναι η αισθητική αξιοποίηση του σώματος, η μετουσίωσή του σε Λόγο. Νομίζω ότι η ψηφιακή τέχνη, αν και σαφώς έχει πολλά θετικά, υστερεί προς το παρόν σε αυτό. Οψόμεθα.


Περισσότερες πληροφορίες για το Χοροθέατρο Ροές είναι διαθέσιμες στον δικτυακό τόπο www.xorotheatroroes.gr

Ειρήνη Σπυριδάκη

Aσχολούμαι με την μοντέρνα ζωγραφική και κατοικώ στο Ηράκλειο Κρήτης. Έχω σπουδάσει Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με μεταπτυχιακά στο ΕΑΠ. Μαθήτευσα στο εργαστήρι ζωγραφικής του λέκτορα αισθητικής αγωγής Αζαρία Μαδανιάν. Έχω συμμετάσχει σε διεθνείς και πανελλήνιες ομαδικές εκθέσεις, αποσπώντας διακρίσεις σε διαγωνισμούς και έχω πραγματοποιήσει μία ατομική έκθεση.