Τρίτη, 18 Ιανουαρίου 2011 02:08

Η απουσία κοινωνικών μηνυμάτων στο έργο του Φερνάντο Μποτερό

Γράφτηκε από την 

Είναι δυνατόν η εικονιστική τέχνη να μη διαθέτει σαφείς συμβολισμούς ή ξεκάθαρα κοινωνικά ? πολιτικά μηνύματα; Στην περίπτωση του , φαίνεται πως είναι. Ο καλλιτέχνης που ασχολήθηκε επισταμένα με την απόδοση της μορφής των προσώπων που κυριαρχούν στο έργο του δηλώνει ότι δεν ενδιαφέρεται για τη μεταβίβαση συγκεκριμένων μηνυμάτων, μέσω του έργου του, στο κοινό.

Ειδικότερα αναφέρει:
«Τα έργα μου (εν προκειμένω αναφέρεται στα γλυπτά) δεν έχουν ιδιαίτερο μήνυμα, ούτε κοινωνικό ούτε ο,τιδήποτε άλλο. Δε νομίζω ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει την πολιτική κατάσταση. Τα γλυπτά μου δεν έχουν κανενός είδους συμβολική σημασία. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η φόρμα: ομαλές επιφάνειες χωρίς αιχμές, που υπογραμμίζουν τον αισθησιασμό των έργων μου». (Mariana Hanstein, Μποτερό, μετάφραση Ελένη Τσαλίκη, εκδ. Taschen, σελ. 90).

Ο επιφανής καλλιτέχνης καταθέτει με ειλικρίνεια ότι αυτό που πρωτίστως τον ενδιαφέρει είναι ο τρόπος με τον οποίο θα καταφέρει να αποδώσει τον αισθησιασμό μέσω της φόρμας. Αυτόν τον αισθησιασμό επιλέγει να τον εκφράσει με ογκώδεις ανθρώπινες μορφές ή μορφές ζώων, ακόμη και μορφές αντικειμένων, όπως είναι μία λάμπα, μία καρέκλα ή ένα φρούτο.

Κι ενώ θα έλεγε κανείς ότι ο εικονιστικός τρόπος καλλιτεχνικής έκφρασης στο έργο του Μποτερό τον συγκαταλέγει στο ρεύμα της ρεαλιστικής ζωγραφικής απεικόνισης, η σχεδόν εμμονική αποτύπωση των στρογγυλεμένων μορφών υποδεικνύει περισσότερο μία τάση παραμόρφωσης, παρά απεικόνισης της ίδιας της πραγματικότητας από τον καλλιτέχνη. Η παραμόρφωση αυτή φανερώνει την ανάγκη του Μποτερό να χρησιμοποιήσει την πραγματικότητα, μεταπλάθοντάς την σε τέχνη.

Η παραμόρφωση στον Μποτερό, αποτελώντας σαφέστατα το κυρίαρχο υφολογικό στοιχείο του έργου του, επιτρέπει στον καλλιτέχνη να αποδώσει την αισθαντικότητα και την πλαστικότητα των μορφών. Όταν αυτό επιτυγχάνεται, ο καλλιτέχνης αυτοπραγματώνεται. Δεν επιθυμεί να αποδείξει τίποτα περισσότερο στους αποδέκτες του έργου του.

Πράγματι ο Μποτερό δεν χρησιμοποιεί την παραμόρφωση των μορφών, για να αποδοκιμάσει ή για να χλευάσει την πραγματικότητα. Δεν είναι λίγοι οι καλλιτέχνες που παραποιούν την πραγματικότητα για να δηλώσουν περιφανώς την αντίθεσή τους με αυτήν. Τα έργα τους κατά κανόνα περιέχουν συγκεκριμένα κοινωνικοπολιτικά μηνύματα. Μάλιστα ο παραποιητικός τρόπος απόδοσης της πραγματικότητας από εκείνους, τούς προσφέρει δημοσιότητα, καθώς επιτυγχάνουν να προκαλέσουν το κοινό αίσθημα, αμφισβητώντας τις παγιωμένες αντιλήψεις των ανθρώπων.

Ο Μποτερό αδιαφορεί πλήρως για τέτοιου είδους συμπεριφορές. Γι? αυτό άλλωστε δηλώνει ότι δε στοχεύει στην έκφραση συγκεκριμένων μηνυμάτων μέσω του έργου του. Τα κίνητρά του είναι ξεκάθαρα εικαστικά. Αρκείται στην αισθητική απόλαυση, μέσω της αισθαντικότητας των παραποιημένων μορφών.

Έπειτα από τα παραπάνω, μήπως οι θιασώτες της συμβολιστικής τέχνης, η οποία περιέχει μηνύματα αντλημένα από την πραγματικότητα, θα πρέπει να προβληματιστούν για τις αληθινές προθέσεις των καλλιτεχνών, τους οποίους θαυμάζουν; Μήπως θα πρέπει να διερευνήσουν αν οι καλλιτέχνες αυτοί έχουν πράγματι εσωτερικεύσει μέσα τους, ως βίωμα, την πραγματικότητα, γεγονός που τους παρωθεί να εκφράσουν τις όποιες ανησυχίες, μέσω του έργου τους; Μήπως άραγε η κοινωνική προβολή του έργου αυτών των καλλιτεχνών αποτελεί πιο ισχυρό κίνητρο γι? αυτούς, το οποίο τους παρακινεί να καταπιαστούν με την εικαστική έκφραση εύληπτων κοινωνικοπολιτικών μηνυμάτων που θα αναστατώσουν την κοινή γνώμη;

 

Ειρήνη Σπυριδάκη

Aσχολούμαι με την μοντέρνα ζωγραφική και κατοικώ στο Ηράκλειο Κρήτης. Έχω σπουδάσει Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με μεταπτυχιακά στο ΕΑΠ. Μαθήτευσα στο εργαστήρι ζωγραφικής του λέκτορα αισθητικής αγωγής Αζαρία Μαδανιάν. Έχω συμμετάσχει σε διεθνείς και πανελλήνιες ομαδικές εκθέσεις, αποσπώντας διακρίσεις σε διαγωνισμούς και έχω πραγματοποιήσει μία ατομική έκθεση.