Έχοντας εκθέσει με τους ιμπρεσιονιστές το 1873 και το 1877, εγκατέλειψε το Παρίσι για να ξαναγυρίσει στην πατρίδα του, το Αιξ-αν-Προβάνς, κοντά στον πατέρα του, όπου και έζησε απομονωμένος, απορροφημένος από την τέχνη του. Λόγω της οικονομικής ανεξαρτησίας του δεν είχε ανάγκη να αναζητήσει αγοραστές για τα έργα του με αποτέλεσμα να μείνει σχεδόν άγνωστος και ξεχασμένος ως το 1895, όταν οργανώθηκε η πρώτη του ατομική έκθεση στο Παρίσι με πρωτοβουλία του Πισσαρό. Από τότε το έργο του αναγνωριζόταν ολοένα και περισσότερο για να γίνει τελικά ευρύτατα γνωστός μόνο με τη μεταθανάτια έκθεσή 56 πινάκων του στο Σαλόνι του 1907. Το έργο του αντιπροσωπεύει τη μετάβαση από τον ιμπρεσιονισμό στον κυβισμό.
Ο Σεζάν ήθελε να πετύχει την ισορροπία, αρμονία, τελειότητα, γαλήνη και μεγαλείο των μεγάλων κλασικών ζωγράφων, όπως ο Πουσέν, χωρίς όμως να εφαρμόσει καθορισμένους παραδοσιακούς κανόνες και μεθόδους αντίθετες με τη φύση, αλλά αντιμετωπίζοντας το κάθε αντικείμενο με νέο μάτι. Ήθελε, όπως οι ιμπρεσιονιστές, να υποταχθεί στις εντυπώσεις του, να ζωγραφίζει σχήματα και χρώματα που έβλεπε, όχι εκείνα που ήξερε ότι υπάρχουν ή που του είχαν διδάξει.
Ήθελε να χρησιμοποιήσει τις ανακαλύψεις των ιμπρεσιονιστών ,αλλά και να ξαναβρεί την αίσθηση της τάξης και της αναγκαιότητας που χαρακτήριζε την τέχνη του Πουσέν. Ο ιμπρεσιονισμός είχε έργα εκθαμβωτικά, αλλά και ακατάστατα (όπως μπορεί κανεις να αντιληφθεί συγκρίνοντας τα παρακάτω τοπία του Σεζάν και του Μονέ). Ο Σεζάν απεχθανόταν την ακαταστασία και τη σύγχυση. Είχε πάθος για τα δυνατά έντονα χρώματα, αλλά και για τη διαυγή σύνθεση.
«H τέχνη είναι μια αρμονία παράλληλη με τη φύση», έλεγε κι αναρωτιόταν πώς μπορεί να μείνει πιστός στην αλήθεια των οπτικών ερεθισμάτων χωρίς να θυσιάσει κάθε έννοια της τάξης, πώς να αποκαταστήσει τη σταθερότητα της φόρμας, χωρίς να χάσει τη χρωματική ακτινοβολία των ιμπρεσιονιστών, πώς να συμφιλιώσει την επίπεδη επιφάνεια του μουσαμά με την ψευδαίσθηση του βάθους.
Είχε, ωστόσο τη μοναδική ικανότητα να βλέπει ταυτόχρονα τόσο το βάθος όσο και το συνολικό μορφότυπο, ενώ παράλληλα ένιωθε ότι ένας πίνακας πρέπει να υπάρχει πρώτα στις δύο του διαστάσεις πριν δημιουργήσει την ψευδαίσθηση της τρίτης.
Οι πίνακες του είναι απόρροια παρατεταμένου στοχασμού μπροστά στη φύση κι όχι στιγμιαίες καταγραφές των φευγαλέων της εφέ, όπως αυτοί των ιμπρεσιονιστών. Στόχος του ήταν να εμπνεύσει ένα στοιχείο σταθερότητας και διαχρονικότητας στην ιμπρεσιονιστική ζωγραφική, θεωρώντας ότι της έλειπε η απλότητα, η μεγαλοπρέπεια και κυρίως η αίσθηση βαθύτερης δομικής ενότητας που μπορεί να προσδώσει καθολικότητα ακόμα και στην πιο αποσπασματική άποψη.
Ο Σεζάν ήθελε να αποδώσει τη φύση «με τον κύλινδρο, τη σφαίρα και τον κώνο». Η επιθυμία του να μείνει απόλυτα πιστός στις εντυπώσεις των αισθήσεων του μπροστά στη φύση φαινόταν να μάχεται την πρόθεση του να μετατρέψει τον Ιμπρεσιονισμό σε κάτι πιο στέρεο και ανθεκτικό, όπως είναι η τέχνη των μουσείων. Το θαύμα είναι ότι το πέτυχε, ότι κατόρθωσε το φαινομενικά ανέφικτο στη ζωγραφική του.
Η όραση του Σεζάν είναι πολυεστιακή, τα αντικείμενα εμφανίζονται καμιά φορά σαν από διάφορες πλευρές (όπως η φρουτιέρα και το τραπέζι) προκειμένου να «μελετήσει» τα πράγματα που τον ενδιαφέρουν. Το κενό και το πλήρες δεν είναι ξεκάθαρα στο Σεζάν. Στερεότητα και ρευστότητα συνυπάρχουν, επικρατεί μια αστάθεια.
Συνδυάζει, συμπερασματικά, ο Σεζάν, σχέδιο με χρώμα, που δηλώνει συνεργασία σώματος και πνεύματος. Παίρνει την αταξία των εντυπώσεων και τις βγάζει από το χάος, τις οργανώνει, τις ταξινομεί. Το χρώμα του δηλώνει ότι προσλαμβάνει τον κόσμο με τις αισθήσεις, το οργανωτικό σχέδιο μας δείχνει ότι εισάγει και το νου. Συγκαιριάζει την αισθητηριακή παράδοση που συμβολοποιείται μέσω του χρώματος με την εγκεφαλική κατάσταση που συμβολοποιείται μέσω σχεδίου. Ακόμα, η πολυεστιακή όραση δείχνει ότι βάζει τη γνώση στις αισθήσεις. Το γνωστικό - εγκεφαλικό βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο με το αισθητηριακό.
Βιβλιογραφία:
Ιστορία της Τέχνης, Hugh Honour / John Fleming, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΜΗ
Το χρονικό της Τέχνης, Ε.Η.Gombrich, ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
Διδασκαλία «Διδακτικής της Τέχνης» από τον καθηγητή της Α.Σ.Κ.Τ. Αθηνών Α. Ιωαννίδη
Ιστοσελίδα της wikipedia
