Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Δευτέρα, 26 Ιανουαρίου 2009 19:51

Scott Joplin - Ο Διαχρονικός

Γράφτηκε από  Δήμητρα Σιάχου

Το 1973 ο George Roy Hill σκηνοθέτησε την ταινία το "Κεντρί", έχοντας για πρωταγωνιστικό δίδυμο τους Robert Redford και Paul Newman. Εβδομηνταπέντε χρόνια πιο πριν και από αυτό το γεγονός, ο συνθέτης Scott Joplin είχε συνθέσει μουσική, τα λεγόμενα piano "rags".

Μια "φρέσκια" ηχογράφηση της μουσικής του Joplin την εποχή που ο Hill σκηνοθετούσε το "Κεντρί" ήταν η ευτυχής συγκυρία για να αποτελέσουν οι συνθέσεις του πρώτου τα θεμέλια της μουσικής επένδυσης της ταινίας. Έτσι και εγένετο. Ο George Roy Hill κάλεσε τον νεότατο τότε Marvin Hamlisch, που είχαν συνεργαστεί στο παρελθόν στο Broadway, για να διασκευάσει και να ενορχηστρώσει τις μελωδίες ενός εκ των προδρόμων της ragtime μουσικής σκηνής.

Όλες αυτές οι πληροφορίες αναφέρονται από τον ίδιο τον σκηνοθέτη μέσα σε ένα δισέλιδο στο ένθετο του άλμπουμ του "The Sting". Ένα κείμενο που είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητο και κατατοπιστικό. Γιατί όλοι μας έχουμε ακούσει ragtime μελωδίες, με την πλέον διάσημη το "Entertainer" αλλά πόσοι τελικά ξέρουμε ότι οι συνθέσεις αυτές γράφτηκαν 100 και πλέον χρόνια πριν;

Ο Scott Joplin έχει καταγραφεί πλέον ως ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος της ragtime μουσικής σκηνής. Ο έγχρωμος από το Τέξας κατάφερε με τις μουσικές του να ξεχωρίσει μεταξύ άλλων, σε μία εποχή που οι πρώτες jazz bands άρχισαν να κάνουν την εμφανισή τους. Για την ακρίβεια, μπορούμε να πούμε πως αυτό που ονομάζουμε σήμερα «μαύρη μουσική» έχει κλείσει κάτι παραπάνω από έναν αιώνα ύπαρξης. Παράλληλοι πρωτοπόροι του είδους, που υπηρετούσε ο Scott Joplin, ήταν οι James Scott και Joseph Lamb (ο μόνος μη αφρο-αμερικανός της τριανδρίας αυτής), αλλά δεν στάθηκαν τόσο τυχεροί. Κι όταν λέμε τυχεροί εννοούμε πως δεν βρέθηκε στο μέλλον κάποιος να βγάλει από τη ναφθαλίνη τις μουσικές τους μελωδίες και να τις αναδείξει, όπως ακριβώς έκανε ο Marvin Hamlish διασκευάζοντας τα κομμάτια του Joplin για λογαριασμό μιας ταινίας.

Τα κομμάτια "The Entertainer", "Gladiolus Rag", "Pine Apple Rag", "Ragtime Dance" και το επίσης φημισμένο "Solace", υιοθετήθηκαν από τους δημιουργούς της ταινίας, χρησιμοποιήθηκαν και μόρφωσαν έτσι την μουσική της ταυτότητα. Εφόσον μάλιστα η ιστορία διαδραματίζεται στις αρχές της δεκαετίας του '30 αντιλαμβανόμαστε με τις πρώτες νότες πως η επιλογή των συγκεκριμένων συνθέσεων ήταν κάτι παραπάνω από σωστή. Ρετρό σκηνικά συνοδευόμενα με ρετρό μουσική και τους δύο πρωταγωνιστές να παίζουν τους ρόλους τους όπως ο πιανίστας τα σόλο του soundtrack. Σαφέστατα λοιπόν αναφερόμαστε δηλαδή σε ιδανική χημεία ήχου και εικόνας.

Οι μελωδίες του Scott Joplin όμως φτάνουν στα αυτιά μας μέχρι και σήμερα ακόμα και πέρα από τα «όρια» που έθεσε η ταινία «Tο Κεντρί». Σχεδόν ενενήντα χρόνια μετά τον θανατό του (1η Απρίλη 1917) έχουμε φτάσει στο σήμερα και σε μία νέα ταινία που δίνει πάλι το έδαφος στον Scott Joplin να τινάξει τη σκόνη από τα μανίκια του και να μας ξαναπαίξει ragtime μελωδίες. Η ταινία είναι «Η Απίστευτη Ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον», μέσα στην οποία ακούγονται τα αυθεντικά, μη διασκευασμένα, κομμάτια του «Country Club», «Elite Syncopations», «The Chrysanthemum» και «Bethena (A Concert Waltz)». Κοινός παρανομαστής μεταξύ των δύο φιλμ ο ίδιος. Ο ρετρό ήχος των piano rags του Scott Joplin. Και τα δύο φιλμ λαμβάνουν χώρα, παρότι όχι εξ' ολοκλήρου η «Απίστευτη Ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάττον», σε ιστορικές περίοδους πολύ κοντινές σε αυτές που έζησε ο Scott Joplin.

scott_joplin-2Είναι πλέον σαφές πως οι κινηματογραφικές ταινίες αποτελούν το πρόσφορο έδαφος για την «αναδημοσίευση», αν μας επιτρέπετε αυτός ο όρος, μουσικού υλικού χαμένου στο χρόνο, ή σε κάποιες εκλεκτικές βιβλιοθήκες σπιτιών γεμάτες βινύλια, ή σε κάποιους ελάχιστους ραδιοφωνικούς σταθμούς ή ακόμα και εξειδικευμένα μαγαζιά, όσον αφορά την μουσική του υπόσταση. Το ουσιαστικότερο συμπέρασμα όμως είναι ένα. Ο Scott Joplin μάς έχει στοιχειώσει με το "The Entertainer" ίσως όσο ελάχιστοι, μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού, συνθέτες έχουν καταφέρει. Χωρίς να συγκαταλέγεται σε κανένα πάνθεον, χωρίς να αποτελεί μέρος κάποιου κινήματος που έγινε έστω και για λίγο μόδα, κατάφερε, κι αυτό πρωτίστως εξαιτίας της ύπαρξης του κινηματογράοφυ, να φτάσει στα αυτιά μας τουλάχιστον μία μελωδία του.

Πόσο συχνά αλήθεια συμβαίνει αυτό; Πόσο συχνά ένας από τους τρεις μόλις (!) εκπροσώπους μια πολύ συγκεκριμένης μουσικής σκηνής έχει καταφέρει να μας κάνει να μουρμουράμε μια μελωδία που γράφτηκε τόσο παλιά; Κάτι μου λέει πως όσοι δεν έχετε πρόχειρο το "The Entertainer" στο μυαλό σας θα ανατρέξετε αμέσως στο internet ή στη μουσική σας βιβλιοθήκη για να το αναζητήσετε.

Διαφορετικά ένα «Κεντρί» και ένας «Βενιαμίν Μπάτον» θα σας πείσει...

Ετικέτες