Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Πέμπτη, 24 Μαρτίου 2011 00:17

Παυλίνα Παμπούδη: «Ποια είναι αυτή η τέχνη που δεν εμπίπτει στις αισθήσεις;»

Γράφτηκε από 

Παυλίνα Παμπούδη: πολυπράγμων λογοτέχνης και αεικίνητη καλλιτέχνης. Μας μιλά μεταξύ άλλων για ότι την εμπνέει και την εκφράζει, αλλά και για την σημασία της Ημέρας Ποίησης (21η Μαρτίου).

Η Παυλίνα Παμπούδη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Ιστορία - Αρχαιολογία) και παρακολούθησε μαθήματα Μαθηματικών στη Φυσικομαθηματική Σχολή και ζωγραφικής στην Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, καθώς και στο κολέγιο Byahm Shοw του Λονδίνου. Εργάστηκε σαν κειμενογράφος στη διαφήμιση, έγραψε σενάρια για την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Σήμερα εργάζεται σαν editor σε εκδοτικό οίκο.

- Ας αρχίσουμε με μια ερώτηση εκτός ερωτηματολογίου - που αναφέρεται όμως σε κάτι που είπατε σε προηγούμενη συζήτηση. Σας ζητώ τώρα να μου διευκρινίσετε «ποια είναι αυτή η τέχνη που δεν εμπίπτει στις αισθήσεις;»

Καλά. Αλλά, εφόσον δεν εμπίπτει στις αισθήσεις, θα είναι και πολύ δύσκολο να διατυπωθεί οτιδήποτε περί αυτής! Τέλος πάντων, ας το προσπαθήσω: η τέχνη, λοιπόν, η οποία δεν εμπίπτει στις αισθήσεις θαρρώ πως είναι η πνοή, η αύρα, το αχειροποίητο στοιχείο που υπάρχει στο αληθινό Έργο τέχνης και που αναγνωρίζεται μέσω μιας εξω-αισθητικής αντίληψης.

(?) Το Έργο είναι ακόμα μονάχα στα σημεία στίξης ορατό. Κυρίως παύσεις και σκοτάδια. Το αληθινό του μέγεθος, πέρα από τη ζωή αυτή. (...) λέω σ? ένα ποίημα - που αφορά στην διεργασία της δημιουργίας: ο δημιουργός προσπαθεί να εμφυσήσει πνοή στο Έργο το οποίο, ούτως ή άλλως προϋπάρχει. (Λ.χ., το άγαλμα, υπάρχει μέσα στην πέτρα και περιμένει να ελευθερωθεί, η μορφή και η ιδέα υπάρχουν παντού και περιμένουν να εστιάσεις πάνω τους για να γίνουν ορατές ή να διατυπωθούν.) Αν ο δημιουργός τα καταφέρει, τότε στο τέχνημά του θα έχει «ενσωματωθεί» και αυτό το κάτι που δεν εμπίπτει στις αισθήσεις ?

Χμ, φοβάμαι πως η «διευκρίνιση» ήταν πιο πολύπλοκη από την διευκρινιζομένη ιδέα?

- Έχετε μια πολυποίκιλη συγγραφική παραγωγή σε διαφορετικά είδη λόγου (ποίηση, πεζό, παραμύθια για μεγάλους και μικρούς, τραγούδια, μεταφράσεις) Επίσης, ζωγραφίζετε . Ποια είναι η «πρωτεύουσα» τέχνη για σας;

Όλες. Ανάλογα με τη στιγμή. Όταν έχω «σκοτεινιάσει» πολύ (γιατί η ποίησή μου είναι μάλλον ερμητική) τότε, το ένστικτό μου με ωθεί σε πιο φωτεινά τοπία. Γράφοντας οτιδήποτε άλλο εκτός από ποίηση ή ζωγραφίζοντας διασκεδάζω ? με την αρχαία έννοια του όρου, από το σκεδάννυμι που σημαίνει διασπώμαι, σκορπίζομαι, άρα, σταματώ να είμαι πεισματικά προσηλωμένη κάπου, άρα, ξεκουράζομαι. «Και μες στην τέχνη πάλι ξεκουράζομαι απ? τη δούλεψή της» όπως έλεγε ο Καβάφης?

- Εννοείτε ότι η ποίηση είναι η πιο δύσκολη τέχνη;

Ναι. Γιατί εκεί έχω να αναμετρηθώ με κάτι που οπωσδήποτε με υπερβαίνει. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι και οι άλλες μου ενασχολήσεις δεν είναι εξίσου σημαντικές για μένα. Όλες μαζί, με κάνουν να ισορροπώ. Είχα πει παλιότερα πως οι ιστορίες που γράφω είναι τα αντικαταθλιπτικά μου, τα παραμύθια και τα τραγουδάκια (που τα ονομάζω «δήθεν για παιδιά» καθώς πιστεύω πως απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες) είναι τα διεγερτικά μου, η ζωγραφική είναι η αγχολυτική εργασιοθεραπεία μου? Όσο για την ποίηση, α, αυτή είναι η άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων μου ? η βαθύτερη ανάγκη και η πλατυτέρα?

Poia_einai_ayth_h_texnh_pou_den_empiptei_stis_aisthiseis_7- Θα ήθελα να μου πείτε κάτι για τη ζωγραφική. Πώς επηρεάζει ή/και συνδέεται με την συγγραφική σας ιδιότητα;

Και συνδέεται και επηρεάζει / επηρεάζεται: όλοι οι τρόποι έκφρασης έχουν κοινή πηγή και κατεύθυνση. Είναι πάντα θέμα στιγμής ή συγκυριών το τι θα επιλέξεις ή τι θα σε επιλέξει για να εκφραστείς... Φυσικά πρέπει να έχεις εντοπίσει νωρίς τις δυνατότητές σου και να έχεις καλλιεργήσει τις δεξιότητές σου ? για να μπορέσεις να κάνεις χρήση. Νομίζω πως εγώ καλλιέργησα εξίσου και τις δυο μου δεξιότητες ? για να καταφεύγω στη μια όταν η άλλη είναι απρόθυμη να ενδώσει. Έχω γράψει χιλιόμετρα, και άλλα τόσα έχω ζωγραφίσει. Φαίνεται όμως ότι αυτή τη δεύτερη τέχνη την ασκούσα πάντα με κάπως μεγαλύτερη μυστικότητα και μυστικοπάθεια. Με αποτέλεσμα να έχω εκδόσει πάρα πολλά βιβλία, να έχω εκτεθεί με τα γραπτά μου πολλές φορές, αλλά να κάνω την πρώτη μου έκθεση ζωγραφικής πολύ πρόσφατα! Δεν πειράζει: ο χρόνος είναι σχετικός και άσχετος... Η έκθεση, που συνδυάστηκε με παρουσίαση του τελευταίου ποιητικού βιβλίου μου, είχε τίτλο: Εικόνες με λόγο & χωρίς λόγια: αυτό απαντά στην ερώτησή σας, πώς επηρεάζει η μία τέχνη την άλλη και πώς συνδέονται...

Η τέχνη, βεβαίως, είναι ουσιαστικά ένα παιχνίδι. Προσοχή: θεωρώ το παιχνίδι πολύ σοβαρή υπόθεση. Ασχολούμαστε με την τέχνη, ως δημιουργοί ή ως αναγνώστες / θεατές / ακροατές, αποκλειστικά για την ψυχαγωγία μας ? δηλαδή για την αγωγή της ψυχής μας?

pampoudi-1

- Όταν γράφετε σκέφτεστε με τίτλους; Δηλαδή μπορείτε να βάλετε πρώτα απ? όλα τον τίτλο σε ένα βιβλίο και κατά πόσο είναι εφικτό να το αναπτύξετε με αυτόν τον τρόπο;

Αυτό είναι συνηθισμένο να γίνεται σε περιπτώσεις παραγγελίας. Αλλιώς, όταν αρχίζω να γράφω κάτι μόνη μου, από το πουθενά προς το πουθενά, δεν με συμφέρει καθόλου. Πρόπερσι έκανα αυτό το σφάλμα και δεσμεύτηκα. Ο βιαστικός τίτλος ήταν: ΤΑ 102 ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ. Λοιπόν, είμαι ακόμα στο 17ο και αισθάνομαι πολύ πιεσμένη γιατί δεν μπορώ να φανώ συνεπής. Ούτε σε είκοσι χρόνια δεν θα έχω ολοκληρώσει το βιβλίο? (Δεν αστειεύομαι: πρόκειται για μυθιστορήματα-μπονζάι, των 2-3 σελίδων το καθένα. Δεν τα ονομάζω διηγήματα γιατί έχουν πλοκή, χαρακτήρες ? δεν είναι «ενσταντανέ».)

Οπότε, προτιμώ να φτάνω πρώτα σε κάποιο αρκετά προχωρημένο στάδιο και τότε αφήνω το κείμενο να μου υποδείξει μόνο του τον τίτλο!

- Πώς αντιδράτε στις αρνητικές κριτικές -αν υπάρχουν;

Προφορικές έχω συχνά, κυρίως από τη θεία μου και τον σύζυγό μου. Σ? αυτές αντιδρώ κάνοντας μούτρα. Γραπτές αρνητικές μάλλον δεν είχα. Υπέπεσαν στην αντίληψή μου μόνο δύο ? όχι ακριβώς αρνητικές: η πρώτη ήταν ακατανόητα ανόητη και η δεύτερη ακατανόητα άσχετη .

Η πρώτη, τον περασμένο αιώνα, ήταν για το ποιητικό βιβλίο μου Ο ΕΝΟΙΚΟΣ. Ο συντάκτης της πέθανε, γι αυτό δεν αναφέρω το όνομά του. Η δεύτερη ήταν για το μυθιστόρημά μου ΧΑΡΤΙΝΗ ΖΩΗ. Η συντάκτριά της ζει, γι αυτό δεν αναφέρω το όνομά της?

- Ποια η γνώμη σας για τους κριτικούς; Ασκούν επάγγελμα ή ?λειτούργημα;

Κατ? αρχήν όλοι είναι αυτοδίδακτοι ? δεν υπάρχει απ? όσο ξέρω σχολή πανεπιστημίου ή ΙΕΚ ή ΤΕΙ για την κριτική. Συνήθως πρόκειται για δημοσιογράφους ή φιλόλογους που κάνουν κάτι σαν πρακτική ή παίρνουν κάποια «ειδικότητα». Το εν τρίτο των κριτικών, είναι μάλλον άτομα που έχουν πειραματιστεί ήδη (ανεπιτυχώς) στην τέχνη στην οποία ασκούν κριτική ή επιφυλάσσονται να το κάνουν μόλις συμπληρώσουν συντάξιμα έτη. Αυτοί ασκούν επάγγελμα. Το άλλο τρίτο είναι μάλλον οι πεφωτισμένοι, αυτοί που ξέρουν πολλά και γνωρίζουν πού, πώς και για ποιους λόγους πρέπει να κατευθύνουν το «κοινό». Εδώ μιλάμε για λειτούργημα! Υπάρχει βεβαίως και το τρίτο, που περιλαμβάνει λίγο πολύ ιδεολόγους: είναι αυτοί που έχουν μεν καλές προθέσεις αλλά δεν τους υπολογίζει κανείς ιδιαιτέρως? Εδώ μπορούμε να μιλήσουμε για χόμπι!

Poia_einai_ayth_h_texnh_pou_den_empiptei_stis_aisthiseis_5- Είναι γνωστό πως είστε ζωόφιλη και μάλιστα υπέρμαχος της σκυλο-γατικής φιλίας... Έχετε εκδώσει αρκετά βιβλία, (ΓΑΤΟΒΙΒΛΙΟ, ΣΚΥΛΟΒΙΒΛΙΟ, ΠΟΝΤΙΚΟΒΙΒΛΙΟ, ΓΑΤΟΛΟΓΙΟ, ΣΚΥΛΟΛΟΓΙΟ). Πόσο σημαντικά θεωρείτε τα ζώα στη ζωή μας ;

Μα? Δεν είμαι ζωόφιλη περισσότερο απ? όσο είμαι ανθρωπόφιλη. (Η συμπάθεια ?ταύτιση φιλία μου πάντα εξαρτάται από τον χαρακτήρα την προσωπικότητα και το επίπεδο του άλλου, όσα πόδια κι αν έχει.) Απλώς έτυχε να γνωρίσω λίγο περισσότερα αξιόλογα τετράποδα από αξιόλογα δίποδα ?

Θεωρώ πάντως εξίσου σημαντικούς για τη ζωή μας όλους τους συγκάτοικούς μας στον πλανήτη!

- Έχει αποδειχθεί ότι ζώα σε αιχμαλωσία αλλά και πολύ μικρά παιδιά, έχουν φιλοτεχνήσει πολύ ενδιαφέροντες πίνακες μοντέρνας τέχνης. Όπως επίσης είναι γεγονός ότι πολλοί διάσημοι και μη, καλλιτέχνες ήταν διανοητικά διαταραγμένοι. Κατά πόσο πρέπει ένας καλλιτέχνης να διαθέτει κοινή λογική;

Ζώα; Ομολογώ πως αυτό δεν το ξέρω. (Αν και μπορώ να πω πως το Τσικό και η Τσίου, ακόμα και η Τζίλντα ? οι γάτες που ζουν στο γατελιέ μου)- έχουν αφήσει ενδιαφέροντα αποτυπώματα στο τραπέζι και στο δάπεδο, όσες φορές έχουν πατήσει κατά λάθος στην παλέτα μου.. Όσο για τα παιδιά ναι, μου είναι εύκολο να πιστέψω ότι μπορούν να μεγαλουργήσουν ? ειδικά αν αναφέρεστε όντως σε πίνακες «μοντέρνας» τέχνης?

Τι ακριβώς είναι η κοινή λογική; Είσαστε σίγουρη πως πρόκειται για κάτι υπαρκτό;

-Είναι αλήθεια ότι ένας συγγραφέας χρειάζεται να απομονωθεί, ας πούμε στην εξοχή, για να συγκεντρωθεί ή είναι απλά ένας ακόμα μύθος που πλανάται;

Χμ. Πρέπει να είναι αλήθεια. Είναι θέμα πυγμής και, βεβαίως, φύλου. (Αν συμβαίνει ο ενδιαφερόμενος να είναι γυναίκα, σίγουρα ισχύει αυτό και δεν είναι μύθος - ο άντρας πάντα διεκδικεί, και έχει δικαιωματικά, την επιθυμητή απομόνωση ? είτε είναι καλλιτέχνης είτε απλώς θέλει την ησυχία του.)

Ξέρω πάντως πως είναι εφικτό ? δύσκολο αλλά εφικτό- να παράγεις έργο κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες : ο Μιχαήλ Άγγελος ζωγράφιζε ανάσκελα πάνω σε σκαλωσιές, αλλά κι εγώ, στην κλίμακά μου, έχω ασκηθεί στο να μπορώ να γράφω ή να ζωγραφίζω με το ένα αυτί στα γαβγίσματα της Λάρας, το άλλο στις ειδήσεις και τα παραθυράκια τους (που δεν με ενδιαφέρουν καθόλου, αλλά ενδιαφέρουν άλλους μέσα στο σπίτι), με το ένα μου μάτι στο φαγητό, το άλλο στα διαχειριστικά μου καθήκοντα και το τρίτο στο λαπτοπ μου?

- Μπορεί να διδαχθεί η τέχνη του συγγραφέα ή είναι μόνο ταλέντο; Διότι υπάρχουν σχολές που προσφέρουν σχετικά μαθήματα - τι γνώμη έχετε γι? αυτό το φαινόμενο;

Η τέχνη όχι, η τεχνική ναι. Δεν είναι κακό να μαθαίνεις τεχνικές για να μπορέσεις να «εκφραστείς», να «διατυπωθείς» ή απλώς να κάνεις την αυτοψυχανάλυσή σου. Αλλά δεν νομίζω πως μπορείς να γίνεις και συγγραφέας με τον τρόπο που μπορείς να γίνεις γιατρός, ηλεκτρολόγος ή δικηγόρος?

Είμαι μάλλον επιφυλακτική απέναντι σ? αυτές τις σχολές «δημιουργικής γραφής» που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια παντού ? κατά τα αμερικάνικα πρότυπα?

- Πόσο βοηθά π.χ. το «φατσοβιβλίο» τους νέους καλλιτέχνες κατά τη γνώμη σας, αλλά και το διαδίκτυο γενικότερα (κοινωνικά δίκτυα και νέες τεχνολογίες);

Κατά τη γνώμη μου, πολύ. Και τους νέους αλλά και τους λιγότερο νέους! Ο καλλιτέχνης επιζητά, έχει ανάγκη την άμεση ανταπόκριση, για να προχωράει. Τι πιο χρήσιμο από τον άμεσο σχολιασμό του πονήματός σου -που είναι σαν να σου γίνεται από το υπερπέραν, (γιατί υπάρχει κι ένα έντονα μεταφυσικό στοιχείο σ? αυτή τη διαδραστική πράξη);

Και ας μην ξεχνάμε ότι το χάος ? στο οποίο περιλαμβάνεται και το διαδυκτιακό- είναι ο φυσικός χώρος της δημιουργίας!

Εγώ, προσωπικά βοηθήθηκα και βοηθιέμαι πολύ από το face book ειδικά στην πρόοδο της ζωγραφικής μου. Επίσης, έχω γνωρίσει εξαιρετικούς ανθρώπους ? δεν έχει σημασία αν δεν γνωρίζω και την υλική τους υπόσταση, μια που είναι άνθρωποι του πνεύματος! Είμαι υπέρ των νέων τεχνολογιών: η ευκολία και η ταχύτητα στην άντληση πληροφοριών και στην επικοινωνία είναι κάτι εκπληκτικό ? και άκρως απαραίτητο σήμερα? Θα ήταν κρίμα να μην χρησιμοποιήσεις αυτά τα «εργαλεία», εφόσον θέλεις και πρέπει να συντονιστείς με τους ολοένα αυξανόμενους ρυθμούς της ζωής.

paulina-pampoudi

- Είναι αλήθεια ότι τα παιδιά «χάνουν» την καλλιτεχνική τους φλέβα κατά τη διάρκεια του σχολείου ή όχι; Φταίει γι? αυτό το σύστημα εκπαίδευσης και τι εννοούμε όταν λέμε παιδεία σήμερα;

Ναι, φοβάμαι πως το σύστημα κάνει ό, τι μπορεί για να στεγνώσει τα παιδιά από φαντασία, χιούμορ και πρασινάδα ?τα «καλλιτεχνικά» εναύσματα πού έχουμε όλοι εκ γενετής. Προφανώς τα προετοιμάζει να αντέξουν σ? ένα πεζό και άνυδρο μέλλον? Δεν ξέρω τι εννοούμε «παιδεία». Έχετε προσέξει πως το ρήμα «παιδεύω» έχει δυο σημασίες; Είναι εκ-παιδεύω, αλλά και βασανίζω? (Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τις λέξεις δουλειά και δουλεία- η ίδια λέξη, με τη μετάθεση του τόνου εδώ, σημαίνει επίσης κάτι βασανιστικό.)

- Τι είναι λοιπόν δουλειά και τι δουλεία; Κάποιος κάποτε, είχε αποκαλέσει τον Ελύτη τεμπέλη, επειδή δεν «δούλευε» για ένα μεροκάματο, αλλά ζούσε κυρίως από τα έσοδα της οικογενειακής του περιουσίας?

Κατ? αρχήν θεωρώ απαράδεκτο για έναν δημιουργό να μη μπορεί να ζήσει από το έργο του (από το οποίο όμως ζει μια μεγάλη σειρά ενδιάμεσων ? το ίδιο ακριβώς που συμβαίνει με τους παραγωγούς πορτοκαλιών και τους μεσάζοντες ώσπου το πρωτογενές προϊόν να φτάσει στον τελικό αποδέκτη, λ.χ.) Σημειωτέον αυτοί οι παραγωγοί παίρνουν τουλάχιστον επιδοτήσεις και αποζημιώσεις από το κράτος , ο δημιουργός όμως όχι: πρέπει να ζει είτε αναλωνόμενος σε άσχετα πράγματα είτε από την οικογενειακή περιουσία ? αν υπάρχει τέτοιο πράγμα?

Ο δημιουργός δεν είναι ποτέ «τεμπέλης»: καταναλώνει ατέλειωτες εργατοώρες ψυχικού χρόνου, μεροκάματα και νυχτοκάματα. Ο ανόητος που είπε κάτι τέτοιο για τον Ελύτη θεωρούσε πως η τεμπελιά ήταν αυτή που έφερε στην Ελλάδα ένα νόμπελ; Εργάστηκε ο Ελύτης σκληρά.

Η λέξη «εργασία» είναι πιο ακριβής γιατί έχει σχέση με την παραγωγή έργου. Η λέξη δουλειά, βεβαίως, μπορεί να ταυτιστεί εύκολα με τη δουλεία ? την εξαναγκαστική, μηχανική επανάληψη πράξεων που δε συμβάλλουν στο παραμικρό στην εξέλιξη σου ως ανθρώπου. Και η δουλειά για βιοπορισμό συνήθως είναι έτσι. Όταν δεν την έχεις διαλέξει, όταν δεν σ? ευχαριστεί, γίνεται τελικά κάτι το αφύσικο και το απάνθρωπο. (Βεβαίως, μπορείς πάντα να αξιοποιήσεις το οτιδήποτε πεζό κάνεις για να μάθεις πράγματα και να αποκτήσεις δεξιότητες , να το μεταφράσεις, να το προσαρμόσεις να το μεταποιήσεις σε κάτι που μπορεί ίσως να σε προχωρήσει.

- Τι σημαίνει για εσάς η Ημέρα Ποίησης (21η Μαρτίου); Πώς συνεισφέρατε δημιουργικά και διοργανωτικά στη γιορτή αυτή;

Η Ημέρα Ποίησης σήμαινε πολλά όταν, πριν 14 ολόκληρα χρόνια, με δικιά μου υστερική επιμονή, η Εταιρία Συγγραφέων πήρε την ιστορική απόφαση να την καθιερώσει και στην Ελλάδα. Κυκλοφόρησε μάλιστα και το σχετικό μανιφέστο (γραμμένο από την ποιήτρια Λύντια Στεφάνου) που αιτιολογούσε τον εορτασμό της Ποίησης κατά την Εαρινή Ισημερία, την έναρξη της Άνοιξης: και η Ποίηση, όπως και η συγκεκριμένη μέρα είναι μισή φως και μισή σκοτάδι!

(Παρένθεση: τότε, βεβαίως, δεν υπήρχε κι αυτός ο συνωστισμός Ημερών προς εορτασμό διαφόρων μεγάλων και μικρών ιδεών - υπήρχε, θαρρώ, μόνο η Ημέρα της Μητέρας ? Τα τελευταία χρόνια όμως, η Ημέρα Ποίησης συγκατοικεί πλέον στην Εαρινή Ισημερία στριμωγμένη ανάμεσα στην Ημέρα του Νερού, την Ημέρα κατά των φυλετικών διακρίσεων, την Ημέρα της Μετεωρολογίας και την Ημέρα των ατόμων με σύνδρομο Ντάουν?)

Ήταν μια τολμηρή απόφαση. Έπρεπε να κατανικηθούν προκαταλήψεις και αντιδράσεις τόσο του καχύποπτου, εν δυνάμει «κοινού», όσο και των ίδιων των ποιητών (οι περισσότεροι των οποίων, μεταξύ σνομπισμού και φόβου, προτιμούσαν να παραμένουν αποστασιοποιημένοι). Ο εορτασμός της πρώτης Ημέρας Ποίησης έγινε δειλά και σεμνά, με μια ακαδημαϊκή εκδήλωση αφιερωμένη στον Ρήγα και στον Διονύσιο Σολωμό.

Από τότε, κύλησε πολύ νερό στ? αυλάκι? Άρχισαν να «μας παίζουν» τα ΜΜΕ, η Ποίηση βγήκε στους δρόμους, στο μετρό, στα μπαράκια? Ήταν άραγε καλό; Ίσως?

«Ποίηση, ω, αγία μου, συγχώρεσέ με / αλλ? ανάγκη να μείνω ζωντανός» έλεγε ο Οδυσσέας Ελύτης στη «Μαρία Νεφέλη».

Σήμερα πάντως φτάσαμε στο αντίθετο άκρο: διοργανώνονται εκατοντάδες εκδηλώσεις σε κάθε πόλη και σε κάθε δήμο, από κάθε πιθανό και απίθανο φορέα. Το κοινό της ποίησης αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, καθώς και οι ποιητές. Δεν είμαι σίγουρη κατά πόσο προάγει αυτό την Ποίηση? Σίγουρα όμως πιστεύω πάντα το αξίωμά μου (το οποίο και είναι η συνεισφορά μου στον φετινό εορτασμό): «Η Ποίηση είναι το μοναδικό μας άλλοθι?»

Γιατί η Ποίηση είναι το μόνο που μας θυμίζει το μέρος της φύσης μας το οποίο μετέχει του θείου -άρα είναι το μοναδικό μας άλλοθι για όσα φοβερά συμβαίνουν συνεχώς, εξαιτίας των έργων και των ημερών του ανθρώπου στον πλανήτη.

Poia_einai_ayth_h_texnh_pou_den_empiptei_stis_aisthiseis_1- Ποια είναι η τελευταία σας δουλειά; Έχετε κάτι νέο «στα σκαριά»;

Η πιο πρόσφατη (ποιητική) είναι ΤΑ ΧΙΛΙΑ ΦΥΛΛΑ, Κέδρος, 2009. Στο τέλος του 2009 έκανα και μια έκθεση ζωγραφικής. Το 2010 κυκλοφόρησαν και 2 CD με στίχους μου, παιχνιδοεκπαιδευτικού περιεχομένου, από τη LEGEND. Επίσης, έχω γράψει και 3 βιβλιαράκια παρόμοιου περιεχομένου, που περιμένω να εκδοθούν από τους Μοντέρνους Καιρούς.

Στα σκαριά έχω ένα ποιητικό βιβλίο (σε χαώδη κατάσταση ακόμα), ένα μυθιστόρημα (σε προημιτελική φάση) με τίτλο ΤΟ ΧΕΡΑΚΙ ΣΤΟΝ ΙΣΤΟ, και μια συλλογή μικρών πεζών. (Αυτή που ανέφερα πριν με τον τίτλο ΤΑ 102 ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ.) Επίσης, ετοιμάζω άλλη μια έκθεση ?ίσως για τα τέλη Μαΐου.

- Αυτά τα cd πώς προέκυψαν; Πώς εμπνευστήκατε το συγκεκριμένο εγχείρημα;

Η ιδέα ήταν του συνθέτη Τάσου Ιωαννίδη. Ήρθε και με βρήκε λέγοντας πως έχει μελοποιήσει, μεταξύ άλλων κι ένα ποιηματάκι μου που βρισκόταν ? άγνωστο πώς- στο βιβλίο της Α΄Δημοτικού. Μου πρότεινε να γράψω την προπαίδεια σε τραγούδια! Τον βρήκα αρκετά τρελούτσικο για τα γούστα μου, δέχτηκα, και έγραψα ακόμα πιο τρελούτσικους στίχους! Έτσι προέκυψε το πρώτο cd, στο οποίο τραγούδησαν, εκτός από τη χορωδία των Αρσακείων, η Ελένη Βιτάλη και η Γλυκερία. Άρεσε πολύ, οπότε προχωρήσαμε ταχύτατα στο δεύτερο, το ΕΔΩ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ! Σ? αυτό τραγουδάει η παιδική χορωδία του Σπ. Λάμπρου, η Φωτεινή Δάρρα και ο Παντελής Θαλασσινός. Και τα δυο κυκλοφόρησαν με τον γενικό τίτλο Λάχανα και Χάχανα, τίτλο του συνθέτη για το πρώτο του cd (στο οποίο μετείχα μόνο με το «Παπί» μου ? έτσι λεγόταν εκείνο το πρώτο ποιηματάκι ).

Έχω πάντως κι άλλα τραγούδια στο ενεργητικό μου? Υπάρχει το cd ΟΙ ΕΞΙ ΜΕΡΕΣ, της Αρλέτας, (Legend) το ΜΕΛΩΔΟΝΙΑ του Πέτρου Περράκη με τον Σπύρο Σακκά (Σείριος)και το ΜΕ ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΒΗΤΑ του Πέτρου Δουρδουμπάκη ? Επίσης, έχουν μελοποιήσει και μερικά ποιηματάκια μου ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας και ο Σταύρος Παπασταύρου. Α, κι ο Νίκος Ξυδάκης μελοποίησε 2-3 ποιήματα από το ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΓΑΤΙΚΗΣ του Τ.Σ. Έλιοτ που έχω μεταφράσει (σε συνεργασία με τον Γιάννη Ζέρβα ? εκδόσεις Άγρα).

- Τέλος θα θέλατε να μας παραθέσετε μερικούς στίχους που σας εκφράζουν? διαχρονικά;

Υπονοώ / περισσότερα /απ? όσα μπορώ να φανταστώ:/ γράφω.